นักวิเคราะห์ชี้ว่า ในการประชุมกลุ่มประเทศ จี20 ที่กำลังจะเริ่มขึ้นในวันเสาร์นี้ที่กรุงนิวเดลี การขาดหายไปของประธานาธิบดีจีน สี จิ้นผิง อาจเป็นสิ่งที่กลบความพยายามในการแก้ไขปัญหาด้านต่าง ๆ ที่โลกกำลังเผชิญอยู่ เช่น การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศโลก และสงครามในยูเครน
ที่ผ่านมา รัฐบาลจีนมิได้ชี้แจงมากนักว่าทำไมประธานาธิบดีสี จิ้นผิง จึงไม่เข้าร่วมการประชุมกลุ่ม จี20 ในครั้งนี้ โดยในเว็บไซต์กระทรวงการต่างประเทศจีนระบุแต่เพียงว่า นายกรัฐมนตรีหลี่ เฉียง จะร่วมประชุมแทน
ขณะที่โฆษกกระทรวงการต่างประเทศจีน เหมา หนิง ตอบคำถามต่อผู้สื่อข่าวเพียงว่า กล่าวเพียงว่า “จี20 นั้นเป็นที่ประชุมสำคัญสำหรับความร่วมมือทางเศรษฐกิจระหว่างประเทศ จีนได้ให้ความสำคัญกับเรื่องนี้มาโดยตลอดและเข้าร่วมกิจกรรมที่เกี่ยวข้องอย่างแข็งขันเสมอมา”
นักวิเคราะห์ชี้ว่า การที่สี จิ้นผิง ตัดสินใจไม่เข้าร่วมการประชุมดังกล่าวก่อให้เกิดคำถามและเน้นให้เห็นถึงการปรับเปลี่ยนด้านนโยบายต่างประเทศของกรุงปักกิ่ง นอกจากนี้ยังถือเป็นการพลาดโอกาสที่จีนจะเข้าร่วมหารือระดับสูงและพัฒนาความสัมพันธ์กับบรรดาผู้นำโลกคนอื่น ๆ ด้วย
โมริตซ์ รูดอล์ฟ นักวิชาการแห่งคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยเยล กล่าวกับวีโอเอว่า "จีนต้องการเป็นผู้นำบนเวทีโลก แต่การที่ปธน.สี ไม่เข้าร่วมประชุมครั้งนี้ให้ภาพที่แตกต่างออกไป"
นักวิชาการผู้นี้ชี้ว่า "ที่ผ่านมา ปธน.สี เข้าร่วมการประชุมกลุ่ม BRICS และกิจกรรมทางการทูตต่าง ๆ รวมถึง การประชุมของจีนกับประเทศแถบเอเชียกลางเมื่อเดือนพฤษภาคม นอกจากนี้ผู้นำจีนยังเดินทางเยือนตะวันออกกลาง ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการจัดลำดับความสำคัญด้านนโยบายต่างประเทศของจีน"
และว่า "การประชุมสุดยอด จี20 ไม่ได้มีความสำคัญต่อจีนในลำดับแรก ๆ เนื่องจากจีนอาจไม่ได้ประโยชน์มากนักจากเวทีประชุมนี้ หากเทียบกับการประชุมที่เกี่ยวกับโครงการหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางซึ่งให้ความสำคัญง่ายกว่า"
ทั้งนี้ จีนกำลังจะเป็นเจ้าภาพการประชุมครบรอบ 10 ปีโครงการหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางที่กรุงปักกิ่งในเดือนหน้า
เพื่อนต้องมาก่อน
นับตั้งแต่ขึ้นสู่อำนาจเมื่อกว่า 10 ปีก่อน ปธน.สี ไม่เคยพลาดการประชุม จี20 สักครั้ง แต่หลังเกิดการระบาดของโควิด-19 ผู้นำจีนได้ลดการเดินทางเยือนต่างประเทศลง โดยในปีนี้ ปธน.สี เดินทางออกนอกประเทศจีนเพียงสองครั้ง คือการเยือนกรุงมอสโกเมื่อเดือนมีนาคม และร่วมประชุมกลุ่ม BRICS ที่แอฟริกาใต้เมื่อเดือนที่แล้ว
ยุน ซุน ผู้อำนวยการโครงการจีนแห่งศูนย์สติมสัน (Stimson Center) สถาบันคลังสมองในกรุงวอชิงตัน กล่าวกับวีโอเอว่า เธอไม่แปลกใจที่ปธน.สี ไม่เข้าร่วมประชุม จี20 ที่อินเดีย เพราะการที่ปธน.สี จะเยือนประเทศใดอย่างน้อยจีนต้องมีความสัมพันธ์อันดีกับประเทศนั้น ยกตัวอย่างเช่น เมื่อปีที่แล้ว สีเข้าร่วมประชุม จี20 ที่อินโดนีเซีย และประชุมสุดยอดเอเปคที่ไทย "ซึ่งล้วนเป็นประเทศที่มีความสัมพันธ์ที่ดีกับจีน"
ซุน และนักวิเคราะห์คนอื่น ๆ เชื่อว่า ความตึงเครียดระหว่างจีนกับอินเดีย โดยเฉพาะประเด็นข้อพิพาทตามแนวพรมแดนสองประเทศ คือสาเหตุที่ทำให้ผู้นำจีนหลีกเลี่ยงการเดินทางไปประชุม จี20 ครั้งนี้
เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว จีนเพิ่งเผยแพร่แผนที่มาตรฐานประจำปีฉบับใหม่ประจำปี 2023 ซึ่งแสดงให้เห็นการกล่าวอ้างกรรมสิทธิ์ของจีนเหนือดินแดนในพื้นที่ทับซ้อนกับอินเดียสร้างความไม่พอใจอย่างยิ่งให้แก่รัฐบาลกรุงนิวเดลี
นอกจากประเด็นดังกล่าวแล้ว นักวิเคราะห์เชื่อว่า นโยบายต่างประเทศของรัฐบาลสหรัฐฯ ที่พยายามต้านทานการขยายอิทธิพลของจีน และสนับสนุนด้านการทหารต่อไต้หวัน อาจเป็นปัจจัยที่ทำให้ปธน.สี ตัดสินใจไม่ร่วมการประชุม จี20 ครั้งนี้เช่นกัน
การประชุมเอเปคที่อเมริกา
ผู้เชี่ยวชาญบางคนชี้ว่า จีนจะพลาดโอกาสสำคัญหลายอย่างจากการไม่เข้าร่วมประชุม จี20 แต่หลายคนให้ความเห็นว่า สิ่งที่จีนกำลังทำอยู่คือความพยายามกดดันให้ประเทศอื่นเปลี่ยนท่าทีที่มีต่อจีน
ที่ผ่านมา บรรดาผู้นำโลกต่างมีความเห็นต่อการขาดหายของสี จิ้นผิง แตกต่างกันไป โดยประธานาธิบดีโจ ไบเดน แสดงความผิดหวัง ขณะที่กระทรวงการต่างประเทศอินเดียระบุว่า การไม่มีผู้นำจีนเข้าร่วมมิได้ส่งผลต่อการเจรจาของบรรดาผู้นำ จี20 แต่อย่างใด
สิ่งที่หลายฝ่ายกำลังจับตามอง คือ การประชุมความร่วมมือทางเศรษฐกิจ เอเชีย-แปซิฟิก (เอเปค) ที่สหรัฐฯ ปลายปีนี้ จะมีประธานาธิบดีจีนเข้าร่วมหรือไม่
ยุน ซุน แห่งศูนย์สติมสัน เชื่อว่า การตัดสินใจของสี จิ้นผิง ว่าจะเดินทางไปเอเปคในเดือนพฤศจิกายนหรือไม่นั้น ส่วนหนึ่งขึ้นอยู่กับท่าทีของสหรัฐฯ ว่าจะอนุญาตให้ผู้บริหารฮ่องกง จอห์น ลี ซึ่งมีความใกล้ชิดกับกรุงปักกิ่ง เดินทางไปร่วมประชุมนี้ด้วยหรือไม่ เพราะหากสหรัฐฯ ปฏิเสธการออกวีซ่าให้กับลี จีนอาจมองว่าเป็นการเสียหน้า
นักวิชาการผู้นี้ชี้ว่า สัญญาณบ่งชี้ว่าในที่สุดแล้ว ปธน.สี จะร่วมประชุมเอเปคหรือไม่นั้น อาจสังเกตจากการเยือนสหรัฐฯ ของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศจีน หวัง อี้ ซึ่งหากเกิดขึ้นก็หมายความว่า รัฐมนตรีจีนผู้นี้อาจไปเจรจาล่วงหน้าเพื่อปูทางให้ผู้นำสูงสุดของจีนเดินทางไปร่วมประชุมเอเปคที่นครซานฟรานซิสโกได้
- ที่มา: วีโอเอ
