การร่วมซ้อมรบระหว่าง สหรัฐฯ และฟิลิปปินส์ ในปฏิบัติการ Balikatan ระหว่างวันที่ 7 ถึง 18 พฤษภาคมนี้ ยังจะมีอังกฤษร่วมสังเกตการณ์อีกด้วย
นักวิเคราะห์กล่าวว่าความตึงเครียดในทะเลจีนใต้อาจร้อนแรงขึ้น เนื่องจากการซ้อมรบที่ว่านี้
ด้านหนึ่ง ออสเตรเลีย ญี่ปุ่น และสหรัฐฯ ต้องการให้พื้นที่ 3.5 ล้านตารางกิโลเมตรของทะเลจีนใต้ เปิดเสรีสำหรับการเดินเรือ
แต่อีกด้านหนึ่งจีนอ้างกรรมสิทธิ์เหนือพื้นที่ร้อยละ 90 ของเทละจีนใต้ และเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว กองทัพเรือจีนส่งกองเรือซึ่งรวมถึงเรือบรรทุกเครื่องบินไปฝึกซ้อมทางยุทธวิธีในน่านน้ำดังกล่าว
และที่ผ่านมา สหรัฐฯ ญี่ปุ่น และออสเตรเลีย ส่งเรือของประเทศตนไปในทะเลจีนใต้ ซึ่งทำให้ทางการจีนไม่พอใจ
อาจารย์ โอ อาย ซุน จากมหาวิทยาลัยนานยางในประเทศสิงคโปร์ กล่าวว่า จากนี้ต่อไปจีนอาจเพิ่มการซ้อมรบในพื้นที่ดังกล่าว
นอกจากนี้ เจย์ บาตองบากัล อาจารย์จากมหาวิทยาลัย University of Philippines กล่าวว่า จีนมีศักยภาพพร้อมที่จะยกระดับการปฏิบัติการด้านกลาโหมในน่านน้ำสำคัญนี้ และน่าจะใช้ความพร้อมนี้แสดงให้ประเทศมหาอำนาจอื่นเห็นเพื่อเป็นการตอบโต้
เมื่อปีที่แล้ว ปฏิบัติการซ้อมรบ Balikatan ไม่ได้ใช้พื้นที่ในทะเลจีนใต้ เพราะเป็นช่วงที่ประธานาธิบดี รอดริโก ดูเตรเต้ สานความสัมพันธ์กับทางการปักกิ่งอยู่ โดยเฉพาะด้านการลงทุน
สถานทูตสหรัฐฯ ประจำกรุงมะนิลา กล่าวว่า การซ้อมรบระหว่างสหรัฐฯ และฟิลิปปินส์ในปีนี้ จะรวมถึงการสนับสนุนโครงการภาคประชาชนด้วย เช่น การปรับปรุงสถานที่ของโรงเรียนหลายแห่ง และงานด้านการแพทย์
สหรัฐฯ ยังประสานงานเพื่อเน้นย้ำถึงเสรีภาพในการเดินเรือในทะเลจีนใต้ ผ่านกรอบความร่วมมือเรียกว่า Quad ซึ่งประกอบด้วยประเทศญี่ปุ่น ออสเตรเลีย อินเดีย และอเมริกา
อาจารย์ สจ๊วต ออร์ จากมหาวิทยาลัย Deakin ในออสเตรเลีย กล่าวว่า สี่ประเทศในกลุ่ม Quad มีความต้องการอย่างหนักแน่นที่ทำให้การสัญจรขนส่งสินค้าในทะเลจีนใต้ เป็นไปอย่างเสรี เพราะเรื่องนี้มีความสำคัญยิ่งทางเศรษฐกิจ
และนายกรัฐมนตรีอินเดีย นเรนดรา โมดิ กล่าวเมื่อเดือนมกราคมว่า อินเดียมุ่งมั่นที่จะทำงานร่วมกับ 10 ประเทศสมาชิกสมาคมอาเซียนในเรื่องการเดินเรือ
ประเทศอาเซียนที่เป็นคู่กรณีกับจีนเรื่องสิทธิเหนือทะเลจีนใต้ประกอบด้วย บรูไน มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ เวียดนาม
อาจารย์ สจ๊วต ออร์ ยังได้กล่าวว่า ในการซ้อมรบ Balikatan ครั้งนี้ ฟิลิปปินส์ยังอาจให้สหรัฐฯ เชิญประเทศอื่นๆ มาสังเกตการณ์เพิ่มเติม เพื่อเป็นการเล่นเกมส์ให้จีนเกิดปฏิกิริยา และหวังว่าจีนเข้าหาฟิลิปปินส์มากขึ้น พร้อมด้วยความช่วยเหลือทางเศรษฐกิจและการลงทุน
เมื่อสองปีก่อน ทางการปักกิ่งให้คำมั่นว่าจะให้เงินสนับสนุนและเงินลงทุนต่อฟิลิปปินส์ 24,000 ล้านดอลลาร์
และนักวิเคราะห์กล่าวว่า ดูเหมือนว่า ฟิลิปปินส์กำลังเล่นเกมส์ "แมวจับหนู" กับจีนอยู่ เพราะด้านหนึ่งรัฐบาลมะนิลายั่วให้จีนไม่พอใจด้วยการสานสัมพันธ์ทางทหารกับสหรัฐฯ แต่ก็แสดงความอยากเป็นมิตรกับปักกิ่ง และเปิดให้จีนขยายอิทธิพลทางเศรษฐกิจฟิลิปปินส์ในประเทศได้
(รัตพล อ่อนสนิท เรียบเรียงจากรายงานของ Ralph Jennings)
