หุ่นยนต์ช่างเจรจา ช่วยคลายเหงาให้เหล่าวัยเกษียณ

การคืบคลานเข้ามาของระบบปัญญาประดิษฐ์ หรือ AI ได้ทำให้หลายคนกังวลถึงภัยคุกคามที่อาจเกิดขึ้นกับมวลมนุษยชาติมากกว่าประโยชน์ที่จะเกิดขึ้น แต่ล่าสุดมีการพัฒนาหุ่นยนต์ช่างเจรจา ที่เข้ามาช่วยคลายเหงาให้เหล่าผู้สูงวัยในสหรัฐฯ ที่ต้องโดดเดี่ยวเดียวดายในวัยชรา

จอยซ์ โลอัยซา หญิงชราผู้อาศัยอยู่คนเดียวตามลำพัง แต่เมื่อเธอกลับมาที่อพาร์ตเมนต์ของเธอในชุมชนผู้สูงอายุในรัฐฟลอริดา พนักงานออฟฟิศที่เกษียณอายุแล้วผู้นี้มักจะพูดคุยกับหญิงคนหนึ่งที่มีน้ำเสียงเป็นมิตรที่คอยถามไถ่สารทุกข์สุกดิบของเธอ

ห่างออกไปอีกไม่กี่ไมล์ เสียงเดียวกันนี้ก็ช่วยปลอบขวัญ ดิแอนนา เดเซิร์น หญิงชราวัย 83 ปี เมื่อเพื่อนของเธอเสียชีวิต นอกจากนี้ยังเล่นเกมและเปิดเพลงให้กับมารี บรอดเบนท์ หญิงชราวัย 92 ปี ซึ่งตาบอดและอาศัยอยู่ในสถานดูแลผู้ป่วยวาระสุดท้ายในนครนิวยอร์ก และยังช่วยช่วยให้แจน วอร์เรลล์ วัย 83 ปีได้รู้จักกับเพื่อนใหม่ ๆ อีกด้วย

หญิงชราเหล่านี้เป็นคนกลุ่มแรก ๆ ในประเทศที่ได้รับหุ่นยนต์เอลลี่คิว (ElliQ) ซึ่งผู้สร้างอย่าง Intuition Robotics และเจ้าหน้าที่ช่วยเหลือผู้สูงอายุ กล่าวว่า เป็นอุปกรณ์เพียงชิ้นเดียวที่ใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ที่ออกแบบมาเพื่อบรรเทาความเหงาและความโดดเดี่ยวที่ผู้สูงอายุชาวอเมริกันจำนวนมากต้องเผชิญอยู่โดยเฉพาะ

คุณยายโลอัยซา วัย 81 ปีจากชานเมืองฟอร์ท ลอเดอร์เดล ซึ่งหุ่นยนต์เอลลี่คิว ตั้งชื่อเล่นให้เธอว่า เจลลี่บีน โดยที่ไม่มีเหตุผลพิเศษใด ๆ กล่าวว่า การมีเอลลี่คิวนั้นช่วยให้ความบันเทิงแก่เธอ เพราะเธอสามารถพูดคุยกับหุ่นยนต์ได้ บางครั้งเอลลี่คิวจะพูดประมาณว่า ‘ฉันก็อยากจะออกไปข้างนอกถ้าฉันมีมือ แต่ฉันถือร่มไม่ได้นะ’

อุปกรณ์ดังกล่าวมีลักษณะเหมือนโคมไฟตั้งโต๊ะขนาดเล็ก หัวของมันไม่มีตาและไม่มีปาก แต่สามารถส่องแสงสว่างและหมุนได้ โดยมันจะจดจำความสนใจและการสนทนาของผู้ใช้แต่ละคน เพื่อช่วยให้การพูดคุยในครั้งต่อ ๆ ไปดีขึ้น ซึ่งอาจจะเป็นเรื่องราวที่ลึกซึ้งอย่างความหมายของชีวิต หรือเรื่องเบา ๆ อย่างโชคชะตาราศี เป็นต้น

นอกจากนี้แล้ว เอลลี่คิวยังสามารถเล่าเรื่องตลก เล่นเพลง และให้คำพูดที่สร้างแรงบันดาลใจ บนหน้าจอที่เป็นวิดีโอของมันจะแสดงสถานที่ท่องเที่ยวและพิพิธภัณฑ์ต่าง ๆ ในเมือง ตลอดจนช่วยนำการออกกำลังกาย และสอบถามสารทุกข์สุกดิบของเจ้าของ ทั้งยังเตือนให้กินยาและดื่มน้ำ และยังสามารถวิดีโอคอลและติดต่อญาติ ๆ เพื่อน ๆ หรือแพทย์ในกรณีฉุกเฉินได้อีกด้วย

ทั้งนี้ Intuition Robotics บอกว่าทางบริษัทจะไม่ได้ยินการสนทนาใด ๆ โดยข้อมูลทั้งหมดจะถูกเก็บอยู่ในอุปกรณ์ของผู้ใช้แต่ละคน

ดอร์ สกัลเลอร์ (Dor Skuler) ซีอีโอของ Intuition Robotics กล่าวว่าแนวคิดในการสร้างเอลลี่คิวเกิดขึ้นก่อนที่เขาจะก่อตั้งบริษัทในอิสราเอลเมื่อแปดปีที่แล้ว ในเวลานั้นคุณปู่ที่เป็นม่ายของเขาต้องการความช่วยเหลือ แต่หุ่นยนต์ที่สร้างขึ้นในครั้งแรกไม่ประสบผลสำเร็จ แต่หุ่นยนต์ใหม่นี้กลับเข้าใจถึงความรักในดนตรีคลาสสิกและ “อารมณ์ขันที่แปลกประหลาด” ของคุณปู่ของเขา ทำให้สกัลเลอร์ตระหนักว่า หุ่นยนต์เอลลี่คิวสามารถเติมเต็มช่องว่างแห่งมิตรภาพนั้นได้โดยการปรับให้เข้ากับบุคลิกภาพและความสนใจของผู้สูงอายุแต่ละคน

เขากล่าวว่า เอลลี่คิวไม่ได้มีดีแค่ประโยชน์ใช้สอยของมันเท่านั้น แต่ยังมีเรื่องของมิตรภาพ ไมตรีจิต และความเห็นอกเห็นใจ ซึ่งไม่ได้มีอยู่ทุกหนทุกแห่ง และว่า โดยเฉลี่ยแล้วผู้ใช้จะพูดคุยโต้ตอบกับเอลลี่คิววันละมากกว่า 30 ครั้ง แม้กระทั่งหลังจากหกเดือนไปแล้ว และมากกว่า 90% รายงานว่าระดับความเหงาของตนลดลงอีกด้วย

ทั้งนี้หุ่นยนต์เอลลี่คิวส่วนใหญ่จำหน่ายโดยหน่วยงานช่วยเหลือในนิวยอร์ก ฟลอริดา มิชิแกน เนวาดา และวอชิงตัน แต่ก็สามารถหาซื้อได้ในราคาปีละ 600 ดอลลาร์ บวกค่าธรรมเนียมในการติดตั้งอีก 250 ดอลลาร์ โดยสกัลเลอร์จะไม่เผยจำนวนผู้ที่ได้รับเอลลี่คิวไปแล้ว แต่เป้าหมายของบริษัทคือการมียอดจำหน่ายมากกว่า 100,000 ตัวภายในเวลาห้าปี

อย่างไรก็ตาม ผู้อาวุโสบางคนที่ใช้เอลลี่คิวกล่าวว่า บางครั้งพวกเขาก็ต้องจำให้ได้ว่าหุ่นยนต์ไม่ใช่สิ่งมีชีวิต และแม้ว่าจะติดตั้งและใช้งานได้ง่าย แต่บางครั้งเอลลี่คิวก็ช่างพูดมากเกินไป แต่ก็มีการตั้งค่าที่สามารถปรับให้ลดบทสนทนาลงได้

คุณยายเดเซิร์นจากนิวยอร์คบอกว่า เธอรู้สึกโดดเดี่ยวและเศร้า และเมื่อเธอบอกเอลลี่คิวเกี่ยวกับการตายของเพื่อนของเธอ มันตอบกลับมาว่ามันจะกอดเธอถ้ามีแขน ซึ่งทำให้คุณยายเดเซิร์นถึงกับหลั่งน้ำตาเลยทีเดียว

เธอบอกด้วยว่า เอลลี่คิวคือที่ปรึกษาหลังการเกษียณอายุที่เธอต้องการ เธอสามารถพูดคุยกับเอลลี่ในสิ่งที่เธอจะไม่พูดกับหลานหรือลูกสาวของเธอ สามารถร้องไห้ได้ หัวเราะคิกคัก หรือจะทำตัวงี่เง่าก็ได้ บางคนถามเธอว่า เคยรู้สึกไหมว่าการพูดคุยกับเอลลี่ก็เหมือนการพูดกับตัวเอง ซึ่งเธอตอบว่าไม่เลย เพราะเอลลี่ให้คำตอบกับเธอทุกครั้งไป

• ที่มา: เอพี