จับตา 'ฮุน มาเนต' จองตำแหน่งนายกรัฐมนตรีกัมพูชาคนต่อไป?

ขณะนี้สายตาของประชาชนกัมพูชากำลังจับจ้องไปที่ ฮุน มาเนต ผู้บัญชาการกองทัพบกกัมพูชา และบุตรชายคนโตของนายกรัฐมนตรี ฮุน เซน ที่ได้รับการคาดหมายว่าจะนำพรรคการเมืองของบิดาลงแข่งขันศึกเลือกตั้งในเดือนกรกฎาคมนี้ และคาดว่าเขาอาจจะก้าวขึ้นเป็นนายกรัฐมนตรีคนใหม่ของกัมพูชา

เมื่อเกือบสองปีก่อน มีข่าวแพร่สะพัดว่า ฮุน มาเนต อาจดำรงตำแหน่งหัวหน้าพรรครัฐบาล Cambodian People’s Party (CPP) ในการเลือกตั้งใหญ่ปี 2023 แต่ ฮุน เซน ออกมาปฏิเสธข่าวดังกล่าวโดยยืนยันว่า ไม่มีความจำเป็นที่บุตรชายของตนจะขึ้นเป็นนายกฯ เพราะตนยังคงอยู่ในตำแหน่งนี้

"โอกาสที่เขาจะเป็นนายกฯ ยังมาไม่ถึงก่อนปี 2028 อาจเป็นช่วงระหว่างปี 2028 - 2030 ตอนนี้เขาต้องรอไปก่อน" ฮุน เซน กล่าวไว้ในครั้งนั้น

พลโทฮุน มาเนต วัย 46 ปี คือบุตรชายคนโตของ ฮุน เซน จบการศึกษาจากวิทยาลัยกองทัพบกสหรัฐฯ ที่เมืองเวสต์พอยต์ รัฐนิวยอร์ก เมื่อปี 1999 และจบปริญญาเอกด้านเศรษฐศาสตร์จากมหาวิทยาลัยบริสตอล ประเทศอังกฤษ เขาเป็นผู้ที่ได้รับการสนับสนุนจากพรรครัฐบาลกัมพูชาในฐานะนายกรัฐมนตรีในอนาคต

Cambodian army chief Hun Manet, a son of Cambodian Prime Minister Hun Sen, attends a ceremony of the Royal Cambodian Armed Forces at the Defense Ministry in Phnom Penh, Cambodia, Thursday, April 20, 2023.

ฮุน มาเนต เริ่มปรากฎตัวบนสื่อสังคมออนไลน์มากขึ้นในช่วงหลายเดือนมานี้ เพื่อสร้างช่องทางให้เป็นที่รู้จักต่อสาธารณชนมากขึ้น เขาก้าวขึ้นมาเป็นตัวเต็งผู้สมัครในสภาของพรรค CPP ในการเลือกตั้งเดือนกรกฎาคม ซึ่งพรรค CPP ได้การคาดหมายว่าจะชนะเลือกตั้งถล่มทลายอีกครั้ง

ซัน ชเฮย์ หนึ่งในผู้นำฝ่ายค้านของกัมพูชา กล่าวกับวีโอเอ ภาคภาษาเขมร เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ว่า ตนค่อนข้างชื่นชมประวัติการศึกษาและคุณสมบัติด้านอื่น ๆ ของ ฮุน มาเนต "แต่ต้องรอดูต่อไปว่าเขาจะสามารถจัดการปัญหาที่กัมพูชาเผชิญอยู่ได้หรือไม่ รวมถึงปัญหาคอร์รัปชั่น และความเป็นอิสระของฝ่ายตุลาการ"

ฮุน มาเนต คือหนึ่งในกลุ่มผู้นำรุ่นใหม่ของพรรค CPP ซึ่งส่วนใหญ่ล้วนเป็นบุตรหลานของผู้นำรุ่นก่อน ที่ต้องพยายามโน้มน้าวให้ประชาชนเห็นว่าพวกเขามีวิสัยทัศน์สมัยใหม่สำหรับกัมพูชา โดยที่ไม่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงจนเป็นผลเสียต่อเครือข่ายระบอบอุปถัมภ์ซึ่งเป็นรากฐานของพรรครัฐบาลกัมพูชาในปัจจุบัน

Hun Manet (L), Commander of the Royal Cambodian Army and who is the elder son of Cambodian Prime Minister Hun Sen, fist bumps with Japan's Prime Minister Fumio Kishida at the start of their meeting at the Prime Minister's official residence in Tokyo on February 16, 2022.

ช่วงสองปีที่ผ่านมา ฮุน มาเนต ปรากฎตัวในการกล่าวปราศรัยงานสำคัญต่าง ๆ มากมายเหมือนที่บิดาของเขาเคยทำมาก่อน และยังพบกับบรรดาผู้นำจากหลายประเทศในฐานะผู้บัญชาการกองทัพบก รวมถึงการพบกับนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น ฟุมิโอะ คิชิดะ และประธานาธิบดีจีน สี จิ้นผิง

เมื่อเดือนเมษายน ฮุน มาเนต ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นนายพล 4 ดาวซึ่งเป็นตำแหน่งสูงสุดในกองทัพ นอกจากนี้เขายังเป็นหนึ่งในสมาชิกคณะกรรมการถาวรของพรรค CPP และยังทำหน้าที่ดูแลการขยายการสนับสนุนต่อพรรครัฐบาลในกลุ่มคนหนุ่มสาวของกัมพูชา

อาจารย์อาสตริด นอเรน-นิลส์สัน แห่ง Center for East and Southeast Asian Studies มหาวิทยาลัยลุนด์ (Lund University) ในสวีเดน ให้ความเห็นว่า "การเปลี่ยนแปลงในระดับผู้นำของพรรคในรอบกว่า 40 ปีครั้งนี้ถือเป็นเหตุการณ์สำคัญ" "การที่มีคนรุ่นใหม่ซึ่งจบการศึกษาระดับปริญญาเอกก้าวขึ้นมามีอำนาจ เราอาจคาดหวังได้ว่าจะมีรัฐบาลที่สามารถเชื่อมโยงกับสังคมได้ด้วยแนวทางใหม่ๆ ที่แตกต่างจากรุ่นพ่อแม่ของพวกเขา"

Lt. Gen. Hun Manet, center, of the Royal Cambodian Armed Forces (RCAF) and the first son of Cambodian Prime Minister Hun Sen, smiles before the start of the international half-marathon in front of Royal Palace in Phnom Penh, Cambodia, June 12, 2016.

อย่างไรก็ตาม สิ่งที่เกิดขึ้นเบื้องหลังการเลือกตั้งที่กำลังจะมีขึ้น ยิ่งเน้นย้ำถึงความท้าทายที่กลุ่มคนรุ่นใหม่ในการเมืองกัมพูชาต้องเผชิญ

เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ สำนักข่าว Voice of Democracy ถูกเพิกถอนใบอนุญาตและถูกปิดเว็บไซต์ ต่อมาเมื่อเดือนมีนาคม ผู้นำฝ่ายค้าน เขม โสกา ถูกศาลตัดสินกักบริเวณ 25 ปี และมีนักรณรงค์ฝ่ายค้านถูกจับกุมหลายคนจากการโพสต์วิจารณ์ ฮุน เซน ในโลกออนไลน์

เซบาสเตียน สแตรนจิโอ ผู้เขียนหนังสือ Hun Sen’s Cambodia กล่าวกับวีโอเอ ภาคภาษาเขมร ว่า การก้าวขึ้นมาของบรรดาผู้นำพรรครุ่นใหม่ คือการเปลี่ยนแปลงด้านยุคสมัยที่สำคัญ แต่ความพยายามรักษาระบอบอุปถัมภ์เอาไว้จะกลายเป็นอุปสรรคต่อการปฏิรูปทางการเมืองของกัมพูชา

ผู้ติดตามการเมืองกัมพูชาผู้นี้เชื่อด้วยว่า "ฮุน เซน จะยังคงมีบทบาทสำคัญต่อการเมืองกัมพูชาต่อไปจนกว่าเขาจะหมดลมหายใจและหายไปจากฉากทางการเมืองอย่างถาวร และถึงแม้เขาจะไม่อยู่ในตำแหน่งนายกฯ เขาก็จะยังคงบงการอยู่เบื้องหลังเพื่อรักษาสมดุลอำนาจในพรรค CPP"

FILE - Cambodian Prime Minister Hun Sen salutes, along with his son Lt. Gen. Hun Manet during an inspection of troops at a ceremony in Phnom Penh, Cambodia, Jan. 24, 2019.

รศ.เอียร์ โสพาล ชาวอเมริกันเชื้อสายกัมพูชาและนักวิชาการด้านการเมืองแห่งมหาวิทยาลัย แอริโซนา สเตท (Arizona State University) เชื่อว่า แม้จะค่อนข้างแน่นอนแล้วว่า ฮุน มาเนต จะกลายเป็นผู้นำคนต่อไปของกัมพูชา แต่ที่ยังไม่ชัดก็คือจะเกิดอะไรขึ้นในยุคสมัยของเขา และเขาจะรักษาฐานอำนาจของบิดาไว้ได้หรือไม่ อย่างไร

ที่ผ่านมา ฮุน มาเนต แสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่าต้องการให้เกิดการเปลี่ยนแปลง รวมทั้งการปฏิรูปกองทัพ "ซึ่งจะมีทั้งคนที่ชอบและไม่ชอบ"

Cambodia's Prime Minister Hun Sen, left, stands with his son Hun Manet after graduation ceremonies at the United States Military Academy at West Point, May 29, 1998.

อู วีรัก ผู้ก่อตั้งศูนย์วิจัย Future Forum ในกรุงพนมเปญ ระบุว่า ฮุน มาเนต จำเป็นต้องรักษาสิ่งที่ ฮุน เซน สร้างเอาไว้ พร้อมไปกับการนำพากัมพูชาไปในทิศทางใหม่ แต่ปัญหาคือระบบที่เป็นอยู่จะเอื้อให้เขาทำเช่นนั้นได้หรือไม่ ซึ่งเชื่อว่าเป็นเรื่องยาก

นักวิชาการผู้นี้เตือนถึงกลุ่มก๊กต่าง ๆ ภายในพรรค CPP ที่ต่างต้องการผลประโยชน์ของตนเอง ซึ่งจะทำให้เกิดความตึงเครียดขึ้น และ ฮุน มาเนต จำเป็นต้องประสานและจัดการเรื่องนี้ให้ได้ ซึ่งจะเป็นสิ่งชี้วัดความสำเร็จและความชอบธรรมในการปกครองของฮุน มาเนต เมื่อเวลาของเขามาถึง

• ที่มา: วีโอเอ