จากที่เมื่อช่วงสุดสัปดาห์ที่ผ่านมาเครือข่ายสื่อเชิงสืบสวนสอบสวน International Consortium of Investigative Journalists หรือ ICIJ เปิดโปงเอกสารเกือบ 12 ล้านฉบับ ที่เกี่ยวข้องกับการตั้งบริษัทตัวแทนทำธุรกรรมเลี่ยงกฎหมายในประเทศต่างๆ
เวลานี้สื่อเริ่มเจาะลงไปถึงรายชื่อผู้นำประเทศและบุคคลสาธารณะจำนวนมาก
คำถามคือนอกจากชื่อบุคคลในประเทศที่มีความโปร่งใสน้อยอย่างจีนและรัสเซียแล้ว มีคนอเมริกันหรือไม่ที่ปรากฏชื่ออยู่ในรายงาน Panama Papers ของ ICIJ ครั้งนี้
ในขณะนี้สื่อที่เกาะติดเรื่องนี้ยังไม่พบชื่อนักการเมืองสหรัฐฯ หรือบุคคลสำคัญใน Panama Papers
ที่พบในขณะนี้ดูเหมือนว่าจำนวนหนึ่งจะเป็นชาวอเมริกันที่ตั้งบัญชีนอกประเทศเพื่อซื้อสินทรัพย์ในละตินอเมริกา
สำนักข่าว BBC ของอังกฤษ พูดถึงชื่อ Mariana Olszewski ที่ถูกพาดพิงใน Panama Papers ว่าใช้บริษัทกฎหมาย Mossack Fonseca เพื่อปกปิดชื่อตน ซึ่งเป็นการทำผิดกฎหมายระหว่างประเทศเรื่องการต่อต้านการฟอกเงินและเลี่ยงภาษี โดยเธอเป็นนักเขียนและอยู่ในวงการการเงิน
เครือหนังสือพิมพ์ McClatchy สื่อสหรัฐฯ ที่ขุดคุ้ยเรื่องการปกปิดทรัพย์สินในรายงานของ ICIJ ระบุว่าในเอกสารที่รั่วออกมา มีสำเนาหนังสือเดินทางของชาวอเมริกันกว่า 200 ฉบับ และดูเหมือนว่าหลายคนจะเป็นคนอเมริกันวัยเกษียณที่ใช้บริษัทตัวแทนซื้อบ้านและที่ดินในละตินอเมริกา
นอกจากนั้นผู้ถือหุ้นบริษัทอำพรางตัวตนหลายแห่งจำนวน 3,500 คน ให้ที่อยู่ในสหรัฐฯ อย่างไรก็ตาม หนังสือพิมพ์ McClatchy กล่าวว่าไม่ได้หมายความว่าบริษัทเหล่านี้ถูกบริหารโดยคนอเมริกันเสมอไป
McClatchy รายงานว่า ชื่อของบุคคลที่โยงใยกับนิติบุคคล 3,100 รายที่ใช้บริการของบริษัทกฎหมาย Mossack Fonseca เป็นคนที่เชี่ยวชาญเรื่องการตั้งบริษัทนอกประเทศ นั่นหมายความว่าคนเหล่านี้อาจเป็นตัวแทนของคนต่างชาติที่ว่าจ้างให้พวกเขาตั้งนิติบุคคลต่างประเทศเพื่อทำธุรกรรมให้
James Henry ที่ปรึกษาอาวุโสด้านภาษีของ Tax Justice Network บอกกับสื่อ Fusion ของละตินอเมริกาว่า กฎหมายสหรัฐฯ เปิดทางให้ตั้งบริษัทสำหรับธุรกรรมพิเศษเพื่อใช้ประโยชน์จากช่องโหว่ทางกฎหมายได้ง่ายอยู่แล้ว จึงไม่จำเป็นต้องไปจัดตั้งบริษัทอำพรางที่ประเทศปานามา
ผู้สันทัดกรณีคนอื่นๆ บอกด้วยว่า รัฐที่มีกฎหมายที่ทำให้ง่ายต่อการตั้งบริษัทเฉพาะกิจในอเมริกา ประกอบด้วยเนวาดา เดลาแวร์ และไวโอมิง
สื่อ McClatchy รายงานด้วยว่าเอกสารที่รั่วออกมาจากบริษัท Mossack Fonseca ในสี่กรณี Mossack Fonseca ช่วยตั้งบริษัทนอกประเทศให้ชาวอเมริกัน ซึ่งผู้กล่าวหาหรือถูกตัดสินว่ามีความผิดในคดีอาชญากรรมทางการเงิน
ผู้สังเกตการณ์จำนวนไม่น้อยเชื่อว่า หากรออีกสักหน่อยก็อาจจะเห็นการเปิดโปงที่ส่งผลถึงบุคคลและบริษัทอเมริกันมากกว่านี้ เพราะไม่นานนี้คณะกรรมาธิการสหรัฐฯ ประเมินตัวเลขการเลี่ยงภาษีของบริษัทสหรัฐฯ ว่าอยู่ราวๆ 150,000 ล้านดอลลาร์เมื่อสองปีก่อน
(รายงานโดย ห้องข่าววีโอเอ / เรียบเรียงโดย รัตพล อ่อนสนิท)
