ลิ้งค์เชื่อมต่อ

วิเคราะห์การทูตของจีนในเอเชีย ปี 2564 - มีทั้งบทผู้ให้และบทเเข็งกร้าว


In this photo released by Xinhua News Agency, Chinese President Xi Jinping waves as he chairs the ASEAN-China Special Summit to commemorate the 30th Anniversary of ASEAN-China Dialogue Relations via video link from Beijing, China on Monday, Nov. 22, 2021.
In this photo released by Xinhua News Agency, Chinese President Xi Jinping waves as he chairs the ASEAN-China Special Summit to commemorate the 30th Anniversary of ASEAN-China Dialogue Relations via video link from Beijing, China on Monday, Nov. 22, 2021.
How China Snuffed Out Threats Across Asia
please wait

No media source currently available

0:00 0:04:22 0:00

จีนเผชิญความท้าทายหลายด้านตลอดปีที่ผ่านมา ตั้งเเต่โคโรนาไวรัส ความตึงเครียดเรื่องทะเลจีนใต้และไต้หวัน ตลอดจนเเรงกระเพื่อมจากสถานการณ์ตาลิบันยึดอำนาจในอัฟกานิสถาน

ท่ามกลางสถานการณ์ที่ซับซ้อนในเอเชียและบทบาทของมหาอำนาจตะวันตกในภูมิภาคนี้ ทางการปักกิ่งใช้เครื่องมือที่หลากหลายเพื่อรักษาอิทธิพลของตนบนเวทีความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ

นักวิเคราะห์มองว่า การผ่อนหนัก ผ่อนเบาของจีนช่วยลดความตึงเครียดในภูมิภาคได้บ้าง แต่สถานการณ์การเปลี่ยนแปลงภายในของบางประเทศทำให้เกิดความแบ่งขั้วกับโลกตะวันตกอย่างชัดเจนขึ้น

ตัวอย่างหนึ่งที่เเสดงถึงความพยายามรักษาสมดุลของจีน เห็นได้จากกรณีของอาเซียนซึ่งสมาชิกหลายรายของสมาคมชาติเอเชียตะวันออกเฉียงใต้นี้เป็นคู่ขัดแย้งของจีนในเรื่องอธิปไตยเหนือดินเเดนในทะเลจีนใต้

ประธานาธิบดีสี จิ้นผิงของจีนกล่าวเมื่อเดือนพฤศจิกายนว่า จีนจะเป็น “มิตรที่ดีและหุ้นส่วนที่ดี” กับเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

จีนยังได้บริจาควัคซีนให้เเก่หลายชาติในอเชียอาคเนย์และให้ความช่วยเหลือต่อโครงการระบบพื้นฐาน ที่ไปไกลมากกว่าเอเชียตะวันออกเพราะอัฟกานิสถานซึ่งมีพรมเเดนติดกับจีนก็ได้รับการเสนอให้ความช่วยเหลือจากปักกิ่งด้วยเช่นกัน

China US Afghanistan
China US Afghanistan

แต่ในเวลาเดียวกัน ทางการจีนก็ผ่านกฎหมายควบคุมพรมเเดนให้สามารถให้อาวุธได้ตลอดชายเเดนทางบกของจีนที่มีระยะทางยาวกว่า 22,000 กิโลเมตร

นักวิเคราะห์อาวุโส เดริค กรอสส์เเมน แห่งบริษัท Rand Corporation ของสหรัฐฯ กล่าวว่าจีนมีเครื่องมือมากขึ้น ที่จะใช้หากต้องการลงโทษประเทศที่ไม่สนองตอบผลประโยชน์ของตน

เครื่องมือที่หลากหลายมาพร้อมกับความสัมพันธ์ที่มีหลายมิติกับประเทศในเอเชีย

ผู้สันทัดกรณีมองว่าการที่ประธานาธิบดีสีกล่าวที่การประชุมสุดยอดอาเซียนเมื่อเดือนพฤศจิกายน ว่าจะเป็น “มิตรที่ดี” ต่ออาเซียนส่วนหนึ่งเพื่อผ่อนคลายความตึงเครียดกับฟิลิปปินส์ และอีกสามประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ที่เป็นคู่กรณีกับรัฐบาลปักกิ่งเรื่องทะเลจีนใต้

นอกจากนี้อาจารย์เจฟฟรีย์ คิงสตัน แห่งมหาวิทยาลัยเทมเพิลที่ญี่ปุ่นกล่าวว่าจีนยังใช้การสนับสนุนเรื่องวัคซีนช่วงการระบาดของโคโรนาไวรัสในทางการทูตด้วย

ส่วนการเปลี่ยนเเปลงในเมียนมาซึ่งรัฐประหารในเดือนกุมภาพันธ์ทำให้เมียนมากลายเป็นประเทศเผด็จการ เหตุการณ์นี้เอื้ออำนวยให้จีนเข้าไปมีบทบาทในโครงการท่อส่งก๊าซธรรมชาติและแหล่งทรัพยากรต่างๆ ในเมียนมามากขึ้น ขณะที่เมียนมาถูกตำหนิจากโลกตะวันตก ตามทัศนะของอาจารย์คิงสตัน

ถือเป็นอีกตัวอย่างหนึ่งของการเล่นบทผู้ให้

เเต่บางครั้งจีนเเสดงท่าทีที่เเข็งกร้าวจนเกิดคำเรียก "wolf warrior" diplomacy โดยสถาบันวิจัย National Bureau of Asian Research เพื่ออธิบายการทูตจีนในยุคปัจจุบัน ซึ่งสะท้อนถึงการเเสดงออกอย่างเปิดเผยในเรื่องที่ทางการปักกิ่งไม่เห็นด้วย

ดังนั้นการทูตเเบบ wolf warrior จึงเเตกต่างจากการทูตจีนในอดีตที่เต็มไปด้วยการสงวนท่าที

Taiwan Drills
Taiwan Drills

ตัวอย่างนี้ เห็นได้จากความขัดเเย้งเรื่องไต้หวัน ที่จีนส่งเครื่องบินทหารเข้าสู่น่านฟ้า ที่เป็นเขตแสดงตนเพื่อการป้องกันภัยทางอากาศ ไต้หวันเเทบทุกวันในปีนี้

อาจารย์คิงสตันมองว่าการทูตเเบบ wolf warrior ไม่ส่งผลต่อภาพลักษณ์เชิงบวกต่อจีนบทเวทีโลก และ “สร้างความกระวนกระวายใจในภูมิภาคเอเชีย”

นักวิจัยแอรอน ราบีนา จากสถาบัน Asia-Pacific Pathways to Progress Foundation กล่าวว่าการเล่นบทที่เเข็งกร้าวของจีนทำให้พันธมิตรโลกตะวันตกรวมตัวกันเป็นกลุ่มก้อนเพื่อหนุนท่าทีของประเทศคู่กรณีของจีนในเรื่องทะเลจีนใต้

และที่น่าจับตามองต่อไปในปีหน้า คือท่าทีของจีน ที่โอลิมปิกฤดูหนาวที่จีนเป็นเจ้าภาพ หลังจากที่สหรัฐฯ ออสเตรเลีย อังกฤษและเเคนาดาคว่ำบาตรด้วยการไม่ส่งตัวเเทนการทูตร่วมมหกรรมกีฬาครั้งนี้ ด้วยเหตุผลเรื่องการละเมิดสิทธิมนุษยชนในจีน

XS
SM
MD
LG