เหยื่อระเบิดนิวเคลียร์ฮิโรชิมาฝึกภาษาอังกฤษเพื่อถ่ายทอดความทรงจำของสงคราม

เมืองฮิโรชิมา ประเทศญี่ปุ่น กลายมาเป็นจุดสนใจของคนทั่วโลกอีกครั้งเมื่อเร็ว ๆ นี้ จากการเป็นเมืองเจ้าภาพการจัดประชุมผู้นำประเทศร่ำรวยที่สุดในโลกที่ปกครองในระบอบประชาธิปไตย ซึ่งทำให้หลายฝ่ายหวนนึกถึงความทรงจำอันโหดร้ายของสงครามโลกครั้งที่ 2 และมหันตภัยจากระเบิดปรมาณู

คุณยายเทรุโกะ ยาฮาตะ (Teruko Yahata) ในวัย 85 ปี ชาวเมืองฮิโรชิมา ของประเทศญี่ปุ่น คือ หนึ่งในผู้รอดชีวิตจากเหตุการณ์ทิ้งระเบิดปรมาณูลงเมืองโดยสหรัฐฯ ในปี ค.ศ. 1945 และน่าจะเสียชีวิตไปตั้งแต่ในวัยเด็กแล้ว เพราะเธออยู่ที่เมืองนี้ ในวันที่ 6 สิงหาคมซึ่งเป็นวันเกิดเหตุ

ในวันเกิดเหตุดังกล่าว ผู้คนหลายหมื่นคนในฮิโรชิมาเสียชีวิตในทันที และผู้คนอีกหลายพันคนได้รับบาดเจ็บและมีอาการเจ็บป่วยหลังจากนั้นเป็นเวลายาวนาน

คุณยายยาฮาตะเป็นที่รู้จักกันในนาม “ฮิบะคุชะ” (hibakusha) หรือผู้รอดชีวิตจากระเบิดปรมาณู โดยบรรดาผู้รอดชีวิตอย่างเช่นคุณยายยาฮาตะมักจะเดินทางไปตามอนุสรณ์สถานต่าง ๆ ของเมืองเพื่อบอกเล่าเรื่องราวที่เกิดขึ้นเมื่อเกือบ 80 ปีที่แล้ว

ตุณยายยาฮาตะจะพูดคุยกับผู้ที่มาเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์อนุสรณ์สันติภาพที่ฮิโรชิมา ซึ่งถูกสร้างขึ้นมาเพื่อรำลึกถึงผู้เสียชีวิตในเหตุการณ์ระเบิดครั้งนั้น

เธอเล่าว่า เธอยังจำวันที่เมืองถูกทิ้งระเบิดได้ดี ว่าเป็นวันที่ท้องฟ้าเปลี่ยนเป็น "สีฟ้าหม่น" และในตอนนั้น เธอได้ล้มลงกับพื้นและหมดสติในทันที

ตั้งแต่ปี 2013 คุณยายยาฮาตะเดินทางไปทั่วโลกเพื่อบอกเล่าเรื่องราวของเธอ แต่เธอพูดได้แต่ภาษาญี่ปุ่นเท่านั้น ดังนั้น ล่ามหรือผู้ที่พูดได้ทั้งภาษาอังกฤษและภาษาญี่ปุ่นจะเป็นผู้เล่าเรื่องแทน

แต่ในปีต่อ ๆ มา คุณยายยาฮาตะเริ่มเรียนภาษาอังกฤษเพื่อที่เธอจะได้เล่าเรื่องราวด้วยเสียงของเธอเอง และในปี 2021 เธอก็เริ่มสามารถบอกเล่าเรื่องราวเป็นภาษาอังกฤษได้

เธอบอกว่า การเรียนภาษาอังกฤษเพื่อที่จะได้สื่อสารด้วยคำพูดของตัวเองและเสียงของตัวเองเกี่ยวกับสิ่งที่เกิดขึ้นในวันนั้น คือ ความใฝ่ฝันของเธอ และเธอเรียกสิ่งที่เธอเห็นในวันนั้นเป็นภาษาญี่ปุ่นว่า เป็นเรื่องที่ "น่าอนาถ" และ "น่าสลดใจ"

Atomic bomb survivor Teruko Yahata prepares to speak to foreign visitors in Hiroshima

ในการบอกเล่าเรื่องราว คุณยายยาฮาตะจะอ่านจากสคริปต์ที่แปลมาจากภาษาญี่ปุ่นที่เธอเขียนขึ้นเอง และเธอฝึกพูดโดยใช้วิธีการฟังเสียงที่บันทึกไว้โดยเจ้าของภาษาอังกฤษ และจะมีเขียนโน้ตเพื่อช่วยในการออกเสียงที่ถูกต้องอีกด้วย

ทั้งนี้ ถึงแม้ว่าคุณยายยาฮาตะจะพูดภาษาอังกฤษไม่คล่องนัก แต่ก็พูดได้ดีพอที่จะอ่านและเล่าเรื่องราวของตนให้ผู้คนที่มาจากทั่วทุกมุมโลกฟัง

เดนิส ฮิคสัน (Denise Hickson) ซึ่งไปเยือนฮิโรชิมาเมื่อไม่นานมานี้ และได้ฟังเรื่องราวจากคุณยายยาฮาตะเล่าว่า คุณยายท่านนี้ถ่ายทอดเรื่องราวได้เหมือนจริงมาก จนรู้สึกราวกับว่า เหตุการณ์นั้นเพิ่งจะเกิดขึ้นในวันนี้เอง

นอกจากนี้แล้ว ฮิโรชิมายังเป็นบ้านเกิดของนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น ฟูมิโอะ คิชิดะ (Fumio Kishida) ซึ่งมีนักท่องเที่ยวต่างชาติมาเยี่ยมมากมายตลอดเวลาแล้ว และนายกฯ ญี่ปุ่นยังเพิ่งเชิญบรรดาผู้นำโลกมาที่เมืองนี้เพื่อเข้าร่วมการประชุมสุดยอดจี7 และได้นำพาแขกวีไอพีเหล่านี้ไปเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์อนุสรณ์สันติภาพด้วย

ท้ายสุด คุณยายยาฮาตะแสดงความหวังว่า บรรดาผู้นำประเทศต่าง ๆ จะหาทางยุติการใช้อาวุธนิวเคลียร์ โดยไม่ใช่แค่การพูดถึงแต่เรื่องอุดมคติหรือเขียนออกมาเป็นลายลักษณ์อักษรเท่านั้น แต่ต้องลงมือปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรมด้วย

• ที่มา: รอยเตอร์