สำนักข่าว AFP รายงานว่า เมื่อวันจันทร์ จาง จาน (Zhang Zhan) อดีตทนายความและนักข่าวพลเมืองชาวจีนวัย 37 ปี ถูกตัดสินจำคุกสี่ปีเนื่องจากรายงานสดสถานการณ์การระบาดของโควิด-19 ในเมืองอู่ฮั่น ทางตอนกลางของจีน
คำตัดสินนี้มีขึ้นเป็นเวลาเกือบหนึ่งปีหลังเริ่มมีกระแสข่าวถึง “โรคปอดบวมลึกลับ” ในเมืองอู่ฮั่น เมื่อเดือนธันวาคมปีที่แล้ว
ศาลประชาชนเขตใหม่เซี่ยงไฮ้ผู่ตงตัดสินว่า จาง จาน “ทำให้เกิดข้อพิพาทและกระตุ้นให้เกิดปัญหา” จากการรายงานข่าวถึงการระบาดของโควิด-19 ในช่วงเริ่มต้น
รายงานข่าว “โรคปอดบวมลึกลับ” กับการรับมือของรัฐบาลปักกิ่ง
This screengrab taken on December 28, 2020 from an undated video showing former Chinese lawyer and citizen journalist Zhang Zhan as she broadcasts via YouTube, at an unconfirmed location in China.
การรายงานสดผ่านวิดีโอและบทความของเธอถูกแบ่งปันอย่างแพร่หลายในสื่อสังคมออนไลน์เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา รวมถึงบทความที่วิจารณ์รัฐบาลจีนว่า “ไม่ให้ข้อมูลแก่ประชาชนเพียงพอ จากนั้นก็ตัดสินใจปิดเมือง นี่คือการละเมิดสิทธิมนุษยชนอย่างใหญ่หลวง” ทำให้เธอถูกทางการจีนจับตามอง
จนถึงขณะนี้ ทางการจีนได้ลงโทษบุคคลแปดคนที่ออกมาพูดเป็นคนแรก ๆ เรื่องการระบาดของไวรัสและวิจารณ์การรับมือกับไวรัสของรัฐบาลจีน
ทั้งนี้้ จีนอ้างว่าตนประสบความสำเร็จ “อย่างยิ่งยวด” ในการควบคุมไวรัสในประเทศ เศรษฐกิจในประเทศฟื้นตัวขึ้น ในขณะที่ประเทศอื่นทั่วโลกต่างเผชิญกับมาตรการปิดเมืองและยอดผู้ติดเชื้อที่เพิ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ
การควบคุมข้อมูลในช่วงที่มีวิกฤติสาธารณสุขระดับโลกเช่นนี้ ถูกใช้เป็นเครื่องมือสำคัญของรัฐบาลคอมมิวนิสต์จีนในการร้อยเรียงเรื่องราวให้เป็นไปในทางที่เป็นประโยชน์กับตน อย่างไรก็ตาม ผู้ที่่คิดต่อต้านแนวทางดังกล่าวก็มีราคาที่ต้องจ่ายสูงเช่นกัน
เหริน ควนหนิว หนึ่งในทนายของจาง ระบุว่า จางดูเสียใจมากเมื่อได้ฟังคำตัดสิน ส่วนมารดาของจางก็สะอื้นไห้อย่างมากเช่นกัน
ปัญหาด้านสุขภาพกับการอดอาหารประท้วง
จางได้เริ่มประท้วงอดอาหารมาตั้งแต่เดือนมิถุนายน และรับอาหารผ่านทางสายจมูกมาระยะหนึ่ง โดยเหรินระบุว่า จางจะไม่รับอาหารหากถูกตัดสินให้ได้รับโทษหนัก และเธอเตรียมใจเสียชีวิตในเรือนจำแล้ว
จาง เกอเกอ ทนายอีกคนของจาง ระบุว่า สุขภาพของจางทรุดโทรมลง เธอมีอาการปวดและเวียนศรีษะ ปวดท้อง ต้องมีผู้ช่วยพาเข้าห้องน้ำ และรู้สึกอ่อนล้าทางจิตใจ
ที่ผ่านมา มีรายงานว่าพรรคคอมมิวนิสต์จีนมักใช้วิธีพิพากษาโทษผู้ที่เห็นต่างทางการเมืองในช่วงระหว่างวันคริสต์มาสและวันปีใหม่ เพื่อลดการถูกจับตามองจากทางตะวันตก
Pro-democracy supporters protest to urge for the release of 12 Hong Kong activists arrested as they reportedly sailed to Taiwan for political asylum and citizen journalist Zhang Zhan outside China's Liaison Office, in Hong Kong, China December 28, 2020. R
กลุ่มสิทธิมนุษยชนต่างให้ความสนใจกับคดีของจาง โดยลีโอ ลาน ที่ปรึกษาด้านการวิจัยขององค์กรไม่แสวงหากำไร Chinese Human Rights Defenders ระบุว่า ทางการจีนต้องการใช้คดีของจางเป็นตัวอย่างให้ผู้เห็นต่างคนอื่น ๆ เกรงกลัวที่จะตั้งคำถามถึงสถานการณ์ของโรคระบาดในเมืองอู่ฮั่นเมื่อช่วงต้นปีที่ผ่านมา
ทั้งนี้ จางเป็นคนผู้สื่อข่าวพลเมืองคนแรกในจำนวนสี่คนที่ถูกทางการจีนควบคุมตัวหลังรายงานสถานการณ์ในอู่ฮั่น โดยอีกสามคนที่เหลือคือ เฉิน คิวชี ฟาง ปิน และ หลี่ เจอหัว
การตัดสินจำคุกจางในครั้งนี้ มีขึ้นเพียงไม่กี่สัปดาห์ก่อนที่ทีมงานขององค์การอนามัยโลกจะมีกำหนดการเยือนจีนเพื่อสืบเสาะหาแหล่งที่มาของเชื้อโคโรนาไวรัสสายพันธุ์ใหม่