รัฐมนตรีต่างประเทศของสมาคมประชาชาติเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หรือ อาเซียน ร่วมประชุมฉุกเฉินเมื่อคืนวันศุกร์ที่ผ่านมา และมีมติไม่เชิญผู้นำรัฐบาลทหารเมียนมาเข้าร่วมการประชุมสุดยอดของอาเซียนในช่วงปลายเดือนนี้
บรรดารัฐมนตรีอาเซียนตัดสินใจว่า จะเชิญผู้แทนจากเมียนมาที่ไม่เกี่ยวข้องกับการเมืองเข้าร่วมประชุมแทน ซึ่งถือเป็นการปฏิเสธความชอบธรรมของผู้นำทหารเมียนมา และเป็นมติซึ่งแทบไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนในประวัติศาสตร์ของอาเซียนที่มักมีนโยบายไม่แทรกแซงกิจการภายในของประเทศอื่น
บรูไนซึ่งนั่งเก้าอี้ประธานอาเซียนในปีนี้ มีแถลงการณ์ว่า ผู้แทนจากส่วนที่ไม่ใช่การเมืองในเมียนมาจะได้รับเชิญให้ร่วมประชุมในวันที่ 26-28 ตุลาคม เพื่อเปิดโอกาสให้เมียนมาจัดการกับปัญหาการเมืองภายในประเทศเพื่อให้กลับสู่ภาวะปกติ
แถลงการณ์ของอาเซียนกล่าวอ้างถึงการขาดความคืบหน้าในแผนฟื้นฟูสันติภาพในเมียนมาซึ่งรัฐบาลทหารเมียนมาเห็นพ้องไว้เมื่อเดือนเมษายน
ด้านโฆษกของรัฐบาลทหารเมียนมา ซอว์ มิน ตัน กล่าวตอบโต้การตัดสินใจดังกล่าวต่อสำนักข่าวบีบีซี ภาคภาษาพม่า ระบุว่าอาเซียน "ถูกแทรกแซงจากต่างชาติ" โดยมีสหรัฐฯ และสหภาพยุโรป ที่พยายามกดดันการตัดสินใจของอาเซียน และมีการพบกันระหว่างผู้แทนของอาเซียนบางประเทศกับเจ้าหน้าที่ด้านกิจการต่างประเทศของสหรัฐฯ
FILE - A protester holds a placard with a crossed-out face of Commander in Chief, Senior Gen. Min Aung Hlaing, during an anti-coup rally in front of the Myanmar Economic Bank in Mandalay, Myanmar, Feb. 15, 2021.
อาเซียนถูกดดันอย่างหนักจากประชาคมนานาชาติให้แสดงจุดยืนที่เข้มแข็งและชัดเจนต่อเมียนมา หลังจากที่ผ่านมาอาเซียนถูกวิจารณ์ว่าไร้ประสิทธิภาพในการจัดการกับผู้นำที่ละเมิดสิทธิมนุษยชน ปฏิเสธกระบวนการทางประชาธิปไตย และคุกคามฝ่ายตรงข้ามทางการเมือง
เจ้าหน้าที่กระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ กล่าวเมื่อวันศุกร์ว่า เป็นสิ่งที่เหมาะสมอย่างยิ่งและเป็นสิ่งที่ถูกต้อง หากอาเซียนจะลดระดับการเข้าร่วมของเมียนมาในการประชุมอาเซียนครั้งนี้เพื่อตอบสนองต่อการรัฐประหารเมื่อเดือนกุมภาพันธ์
ด้านรัฐมนตรีต่างประเทศสิงคโปร์ กล่าวเมื่อวันเสาร์ว่า การตัดสินใจไม่เชิญพลเอกมิน อ่อง หล่าย เข้าร่วมประชุมสุดยอดอาเซียนครั้งนี้ ถือเป็นการตัดสินใจที่ยากแต่ก็จำเป็นต้องทำเพื่อรักษาความน่าเชื่อถือของอาเซียนเอาไว้
แถลงการณ์ของสิงคโปร์ยังขอให้รัฐบาลทหารเมียนมาให้ความร่วมมือ ด้วยการยินยอมให้ผู้แทนของอาเซียน เอรีวัน ยูซอฟ เดินทางเข้าไปในเมียนมาเพื่อพบหารือกับกลุ่มต่าง ๆ รวมทั้ง นางออง ซาน ซู จี อดีตผู้นำรัฐบาลพลเรือนของเมียนมาด้วย
ทางโฆษกของรัฐบาลทหารเมียนมา กล่าวว่า นายเอรีวันจะได้รับอนุญาตให้เดินทางเข้าไปเมียนมาได้ในสัปดาห์นี้ แต่จะไม่ได้รับอนุญาตให้พบกับนางซู จี ที่กำลังถูกดำเนินคดีในหลายข้อหาด้วยกัน