ตั้งเเต่ก่อนเกิดสงครามในยูเครน ราคาธัญพืชและแป้งที่เป็นวัตถุดิบอาหาร เพิ่มสูงขึ้นในประเทศแถบภูมิภาคเอเชียกลางมาระยะหนึ่งเเล้ว เนื่องจากผลกระทบจากโคโรนาไวรัสและภาวะอากาศแล้ง
ราคาสินค้าเหล่านี้มีทิศทางเพิ่มขึ้นอีกเมื่อเกิดสงครามในยูเครน ซึ่งมีผลกระทบต่อเนื่องถึงการค้าจากมาตรการลงโทษ และยังเกิดความเป็นไปได้ที่รัสเซียซึ่งเป็นผู้ผลิตธัญพืชรายใหญ่ จะระงับการส่งออกสู่เอเชียกลางด้วย
นักวิเคราะห์กล่าวว่าขณะที่ประเทศในเอเชียกลางเช่น อุซเบกิสถาน และคาซัคสถาน กำลังมองหาเเหล่งซื้อธัญพืชแหล่งใหม่ จีนดูเหมือนจะอยู่ในสถานะที่สามารถช่วยผ่อนเพลาปัญหาความระส่ำระสายต่ออุปทานสินค้าอาหารครั้งนี้ได้
ส่วนหนึ่งที่เป็นเช่นนั้น เพราะจีน มีความใกล้ชิดกับเอเชียกลางทางภูมิศาสตร์และยังมีโครงการ “หนึ่งแถบ หนึ่งวงเเหวน” ที่จีนช่วยเรื่องการลงทุนด้านสาธารณูปโภคพื้นฐานในหลายประเทศ ซึ่งครอบคลุมเอเชียกลางด้วย
สำหรับขนาดตลาดของภูมิภาคนี้ ประเทศ อุซเบกิสถาน คาซัคสถาน คีร์กิซสถาน ทาจิกีสถาน และเติร์กเมนิสถาน มีประชากรรวมกัน 73 ล้านคน
และการค้าขายระหว่างจีนเเละภูมิภาคนี้ต่างเกี่ยวข้องกับสินค้าสำคัญ
อาจารย์ด้านบริหารธุรกิจ คริสโตเฟอร์ ชาน แห่งมหาวิทยาลัยเเคร์ลิฟอร์เนีย วิทยาเขตลอสเเอนเจลิสของสหรัฐฯ กล่าวว่าสินค้าที่เอเชียกลางมักซื้อจากจีน ได้เเก่ เครื่องจักร และรถยนต์ ส่วนในทางกลับกันจีนนำเข้านำ้มันดิบ และโลหะจากเอเชียกลาง
เอียร์นา ฮอฟแแมน นักวิจัยด้านการศึกษาภูมิภาคเอเชียเเห่งมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ดของอังกฤษ กล่าวด้วยว่าบริษัทจีน เช่น China Oil and Foodstuff Corporation ซึ่งนำเข้าเมล็ดดอกทานตะวันทางยูเครน อาจมอง คาซัคสถานเป็นเเหล่งซื้อสินค้าดังกล่าว เพราะขณะนี้ปริมาณส่งออกเมล็ดดอกทานตะวันจากยูเครนลดลง
ในทางกลับกัน อาจารย์ชานซึ่งอยู่ที่กรุงปักกิ่งกล่าวว่า รัฐบาลปักกิ่งอาจส่งออกธัญพืชให้เเก่ประเทศในเอเชียกลางเพื่อเป็นการเเสดงไมตรีที่ดีต่อกัน และทำให้ความสัมพันธ์แน่นเเฟ้นยิ่งขึ้น
Central Asia map
แหล่งข่าวผู้ไม่ประสงค์จะออกนามใน อุซเบกิสถาน บอกกับวีโอเอว่าขณะนี้ปัญหาอุปทานธัญพืชได้รับผลกระทบจากความเเห้งเเล้งในคาซัคสถาน ซึ่งมักส่งออกสินค้านี้ให้กับอุซเบกิสถาน และตอนนี้ อุซเบกิสถานยังรอการขายธัญพืชจากจีนอยู่ ในเวลาเดียวกันก็พิจารณาทางเลือกอื่นๆเช่นกัน
เมื่อเดือนธันวาคม สำนักข่าว นิคเคอิ เอเชีย รายงานว่าจีนกักตุนกว่าครึ่งหนึ่งของผลผลิตธัญพืชโลกเพื่อดันราคาให้สูงขึ้น
การเพิ่มขึ้นของราคาอาหารทำให้ประชาชนในเอเชียกลางได้รับความเดือดร้อน โดยอันวาร์ อาคิลอฟ แห่งหน่วยงานบริการด้านศุลกากรของทาจิกีสถาน กล่าวว่าราคาธัญพืช นำ้ตาล นำ้มันและสินค้าอุปโภคบริโภคต่างๆ เพิ่มขึ้นราว 15% ตั้งเเต่ต้นปี
ฮอฟแแมน เเห่งมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ดกล่าวว่า การขาดเเคลนสินค้าอาจทำให้คาซัคสถานซึ่งมักเป็นผู้ส่งออกธัญพืชระงับการขายให้กับประเทศเพื่อนบ้านในเอเชียกลาง ซึ่งการตัดสินใจเรื่องนี้จะขึ้นอยู่กับระดับสินค้าในคลังสำรองและสถานการณ์ภายในประเทศเองด้วย
เธอกล่าวด้วยว่า ผลกระทบต่อชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนจะรุนเเรงยิ่ง หากราคาสินค้าประเภทแป้งที่ใช้ทำอาหารเพิ่มขึ้น ท่ามกลางเงินเฟ้อโดยรวมที่สูงขึ้น ประกอบกับเงินรายได้ที่ชาวทาจิกีสถาน ส่งกลับประเทศน้อยลง