มาร์ค สโตเคิล (Mark Stoekle) นักวิทยาศาสตร์อเมริกัน เก็บตัวอย่างน้ำจากแม่น้ำ East River ของนิวยอร์ก เพื่อศึกษาเกี่ยวกับปลาที่อาศัยในเเม่น้ำแห่งนี้
เขาได้นำตัวอย่างน้ำที่ได้บรรจุลงในขวดพลาสติกเพื่อนำไปวิเคราะห์ในห้องทดลอง เพื่อค้นหาสิ่งที่เขาเรียกว่า Environmental DNA หรือร่องรอยทางพันธุกรรมของสัตว์ที่พบในสภาพแวดล้อมที่สัตว์อาศัยอยู่
เขากล่าวว่า นักวิทยาศาสตร์สามารถเก็บตัวอย่างน้ำเพื่อนำไปวิเคราะห์หาดีเอ็นเอของปลา เเละเรียนรู้ว่ามีปลาชนิดใดบ้างอาศัยในเเม่น้ำ
สโตเคิลเเละทีมนักศึกษาของเขากำลังพยายามค้นหาว่า มีปลากลับมาอาศัยในเเม่น้ำ East River หรือไม่ หลังจากที่เเม่น้ำแห่งนี้เคยมีปัญหามลพิษรุนแรงเเละในตัวอย่างน้ำ ทีมงานของเขาพบเซลล์เกล็ดปลาเเละเซลล์หนังปลาที่บ่งชี้ร่องรอยทางพันธุกรรมของปลา
เขากล่าวว่า ในตัวอย่างน้ำจากเเม่น้ำหนึ่งถ้วย มองเห็นละอองเล็กๆ ปะปนอยู่ในน้ำ และเมื่อทีมงานสกัดเอาดีเอ็นเอออกมาจากน้ำแล้ว ก็จะนำไปวิเคราะห์ด้วยวิธีแบบเดียวกันกับการวิเคราะห์ตัวอย่างดีเอ็นเอจากจุดเกิดเหตุอาชญากรรม
ในอีกฟากหนึ่งของโลก ในเเม่น้ำสายหนึ่งที่เวียดนาม ทีมนักวิทยาศาสตร์กำลังค้นหาร่องรอยทางดีเอ็นเอของตะพาบยักษ์แยงซีเกียง (Yangtze soft shelled turtle) ซึ่งเป็นเต่าสายพันธุ์หายากที่พบเฉพาะบางส่วนของเอเชียเท่านั้น
เทรซี่ ไซมอน แห่งสมาคมอนุรักษ์สัตว์ป่าเเละสวนสัตว์เขตบรองซ์ กล่าวว่าทีมงานสามารถใช้ดีเอ็นเอทางสิ่งเเวดล้อมเป็นเครื่องมือพิสูจน์หาหลักฐานทางพันธุกรรมได้ เเม้ว่าจะมองไม่เห็นตัวสัตว์ก็ตาม หรืออาจเป็นสัตว์ชนิดที่มองเห็นตัวได้ยาก นักวิทยาศาสตร์สามารถจัดเก็บตัวอย่างดีเอ็นเอจากสภาพเเวดล้อมเพื่อนำไปวิเคราะห์และยืนยันได้ว่ามีสัตว์สายพันธุ์นั้นๆ อาศัยอยู่ในจุดใดบ้าง โดยเฉพาะในเเหล่งน้ำที่ไม่เคยมีการสำรวจมาก่อน
เทรซี่ ไซมอน กล่าวอีกว่า วิธีการศึกษาพันธุกรรมสัตว์ในสิ่งเเวดล้อมนี้สร้างความหวังว่าอาจจะช่วยค้นพบตะพาบยักษ์แยงซีเกียงเพิ่มเติม ซึ่งจะนำไปสู่การหาทางกอบกู้สัตว์ชนิดนี้จากการเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์
การเข้าใจหลักฐานทางดีเอ็นเอที่สัตว์ทิ้งเอาไว้ในสิ่งเเวดล้อมที่มีขนาดเล็กมาจนมองด้วยตาเปล่าไม่เห็นนี้ อาจช่วยนักวิทยาศาสตร์สามารถพิทักษ์สัตว์ชนิดอื่นๆ อีกหลายชนิดที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ได้ในอนาคต
(ทักษิณา ข่ายแก้ว วีโอเอภาคภาษาไทยกรุงวอชิงตัน ถ่ายทอดรายงาน)
