เมื่อถึงช่วงนี้ของปี เมื่อแดดอุ่นๆ เริ่มมากระทบผิวดินที่เคยถูกปกคลุมด้วยหิมะช่วงหน้าหนาว ดอกไม้ใบหญ้าเริ่มกลับมาเติบโตเพิ่มสีสันในสวนของหลายๆ คน
ช่วงฤดูใบไม้ผลินี้ คนจำนวนมากที่ชอบทำสวน จะรู้สึกตื่นตัวและมีชีวิตชีวาเป็นพิเศษไม่แพ้ต้นไม้ดอกไม้ในธรรมชาติ ส่วนหนึ่งน่าจะเป็นเพราะว่ากิจกรรมนี้ช่วยผ่อนคลายความเครียด และให้ประโยชน์อีกหลายอย่าง
ผลการวิจัยโดยผู้เชี่ยวชาญในเนเธอร์แลนด์ ระบุว่า การทำสวนทำให้ฮอร์โมนความเครียด ที่ชื่อว่า Cortisol ในสมองลดลง
ฮอร์โมนดังกล่าวสร้างปัญหาหลายอย่างให้สุขภาพ เช่น บั่นทอนความสามรถในการเรียนรู้และความทรงจำ ทำให้ความดันสูง เพิ่มคอเลสเตอรอล แถมยังเพิ่มน้ำหนักด้วย
การมีระดับฮอร์โมน Cortisol ในระดับสูงเป็นเวลายาวนานเพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นโรคซึมเศร้า รวมถึงปัญหาสุขภาพจิตอื่น และอาจทำให้อายุสั้นด้วย
ในการศึกษาชิ้นดังกล่าว นักวิจัยวิเคราะห์สุขภาพของผู้ที่ชอบทำสวน 30 ราย โดยให้พวกเขาทำกิจกรรมที่สร้างความเครียด
หลังจากที่กลุ่มตัวอย่างเสร็จจากกิจกรรมดังกล่าว ผู้วิจัยตรวจระดับ Cortisol และให้คนเหล่านี้จดบันทึกความรู้สึกและอารมณ์ของพวกตน
คนที่ชอบทำสวนเหล่านี้จะได้เลือกว่า ต้องการผ่อนคลายความเครียดหลังจากนี้ ด้วยการลงมือทำสวนนอกอาคาร หรืออ่านหนังสือในร่มเป็นเวลา 30 นาที
กิจกรรมทางเลือกทั้งสองอย่างช่วยลดระดับ Cortisol แต่นักวิจัยพบว่า ระดับการลดลงของ Cortisol ในกลุ่มที่ทำสวนเห็นได้อย่างชัดเจนกว่ากลุ่มที่อ่านหนังสือ
นอกจากนั้น ผู้ที่ทำสวนบันทึกอารมณ์ของพวกตนว่ากลับมาอยู่ในระดับที่มีความสุขได้เต็มที่อีกครั้ง แต่อีกกลุ่มหนึ่งที่อ่านหนังสือระบุในบันทึกว่า 'เครียดกว่าเดิม'
ในรายงานอีกฉบับหนึ่งเมื่อ ปี ค.ศ. 2006 ซึ่งศึกษากลุ่มตัวอย่าง 2,800 รายที่อายุมากกว่า 60 ปี และเก็บข้อมูลยาวนาน 16 ปี ผู้เชี่ยวชาญพบว่า การทำสวนช่วยลดความเสี่ยงของอาการความจำเสื่อมได้ถึงร้อยละ 36
นอกจากนั้น กิจกรรมในการทำสวน เช่น การถอนวัชพืช และตัดดอกไม้ที่เหี่ยวออกจากก้าน เป็นงานที่ทำซ้ำๆ กัน ซึ่งมีผลช่วยลดความวุ่นวายทางความคิด และช่วยพักสมอง ขณะที่ยังให้สมองตื่นตัวกับภารกิจที่ทำซ้ำๆ กันตรงหน้า
ส่วนข้อดีด้านสังคมจากการทำสวน ยังอาจประกอบด้วยการได้เพื่อนใหม่ หากชุมชนมีกลุ่มคนที่รักงานอดิเรกนี้เหมือนกัน
และข้อดีสำหรับเด็กๆ ก็น่าเกี่ยวกับความใกล้ชิดธรรมชาติ และการฝึกความรับผิดชอบในการดูแลเอาใจใส่สิ่งที่พวกเขาจะได้เห็นการเจริญเติบโต
ท้ายสุด ผู้ใหญ่ที่ปลูกผักสวนครัวอาจใช้กิจกรรมนี้สอนเด็กๆเกี่ยวกับการรับประทานอาหารประเภทผัก ที่มีประโยชน์ได้อีกด้วย
(รัตพล อ่อนสนิท เรียบเรียงจากรายงานของ Anne Matteo)
