ทุกวันจันทร์สุดท้ายของเดือนพฤษภาคม คือ วันเมโมเรียล เดย์ (Memorial Day) เป็นวันหยุดสำคัญซึ่งคนอเมริกันต่างรำลึกถึงผู้ที่เสียชีวิตในสงครามต่าง ๆ ที่สหรัฐฯ เคยเข้าร่วม ซึ่งปีนี้ตรงกับวันจันทร์ที่ 27 พฤษภาคม
เมโมเรียล เดย์ ยังเป็นวันเริ่มต้นอย่างไม่เป็นทางการของฤดูร้อน และเป็นวันหยุดยาวของชาวอเมริกัน นอกจากนั้นสำหรับนักช้อป วันนี้ยังเป็นหมุดหมายของการหาของถูกใจในราคาลดพิเศษอีกด้วย
1. เหตุใดจึงมีวันเมโมเรียล เดย์ ?
หน่วยงานค้นคว้าของรัฐสภาสหรัฐฯ Congressional Research Service ระบุว่า เมโมเรียล เดย์ เป็นวันสำหรับการรำลึกถึงผู้เสียชีวิตจากการปฏิบัติหน้าที่ให้กับกองทัพอเมริกัน ซึ่งหนึ่งในกิจกรรมที่พบบ่อยของวันนี้คือการสงบนิ่งเพื่อแสดงการรำลึก โดยทางการเเนะนำช่วงเวลาบ่าย 3 โมง สำหรับกิจกรรมดังกล่าว
2. จุดเริ่มต้นของเมโมเรียล เดย์ คืออะไร?
เมโมเรียล เดย์เกิดขึ้นจากเหตุการณ์สงครามกลางเมืองสหรัฐฯ ที่มีการต่อสู้กันของทหารฝ่าย "ยูเนียน" และฝ่าย "คอนเฟดเดอเรต" ระหว่างปี 1861 และ 1865 สงครามครั้งนั้นทำให้มีผู้เสียชีวิตกว่า 6 แสนคน
มีหลายทฤษฎีเกี่ยวกับจุดเริ่มต้นแรกสุดของการรำลึกผู้เสียชีวิตจากสงครามครั้งนั้น ตัวอย่างเช่น การนับว่าวัน "เดคอเรชั่น เดย์" (Decoration Day) วันที่ 30 พ.ค. 1868 ที่ให้ประชาชนตกแต่งหลุมศพของทหารฝ่ายยูเนียนด้วยดอกไม้ คือการเริ่มต้นของเมโมเรียล เดย์
แต่ก็มีผู้พบว่า กิจกรรมลักษณะนี้เกิดขึ้นที่เมืองวอเตอร์ลู รัฐนิวยอร์กตั้งแต่วันที่ 5 พ.ค. 1866 นอกจากนั้น ผู้ศึกษาประวัติศาสตร์พบว่า การรำลึกผู้เสียชีวิตจากสงครามกลางเมืองน่าจะเกิดขึ้นครั้งแรกที่เมืองโบลส์เบิร์ก รัฐเพนซิลเวเนียเดือนตุลาคม 1864 และยังพบด้วยว่า ผู้หญิงในรัฐฝ่ายคอนเฟดเดอเรตทางใต้ของประเทศตกเเต่งหลุมศพทหารผ่านศึกตั้งเเต่ก่อนสงครามจบลง
และอีกทฤษฎีหนึ่ง ชี้ให้เห็นว่าในวันที่ 1 พ.ค. 1865 คนนับหมื่นซึ่งหลายคนเป็นคนดำจัดงานรำลึกที่เมืองชาลส์ตัน รัฐเซาธ์แคโรไลนา
3. ข้อถกเถียงในสังคมเรื่องเมโมเรียล เดย์ จากประเด็นสงครามกลางเมือง?
หนังสือพิมพ์ "เดอะ นิวยอร์กไทมส์" ลงบทความในปี 1869 ที่ระบุว่า หากเมโมเรียล เดย์ เน้นหนักไปในทางงานรื่นเริง วันนี้ไม่ใช่วันที่ศักดิ์สิทธิ์อีกต่อไป แต่เป็นการทำ "ผิดบาปร้ายแรง"
ในปี 1871 นักรณรงค์เพื่อการเลิกทาส เฟรดเดอริค ดักลาส กล่าวที่สุสานแห่งชาติอาร์ลิงตัน โดยย้ำเพื่อให้คนอเมริกันไม่ลืมว่า สงครามกลางเมืองเกิดจากประเด็นเรื่องทาส
ข้อถกเถียงอีกประการที่เกี่ยวข้องกับเรื่องนี้ มากจากเรื่องสีผิว โดยมีชายผิวดำประมาณ 180,000 คนร่วมรบในสงครามกลางเมืองกับฝ่ายยูเนียน แต่ตัวอย่างในประวัติศาสตร์หลายกรณีเเสดงให้เห็นถึงการฉลอง "เมโมเรียล เดย์ในแบบคนขาว" ตามความเห็นของศาตราจารย์เบน เรียลตัน ด้านอเมริกันศึกษา แห่งมหาวิทยาลัย Fitchburg State University ในรัฐเเมสซาชูเสตส์
และหากประธานาธิบดีอเมริกันคนใด ดูเหมือนจะไม่ให้ความสำคัญกับเมโมเรียล เดย์ เขาก็อาจจะเผชิญกับปฏิกิริยาทางสังคม อย่างที่ผู้คนเมื่อกว่า 100 ปีก่อนต่างช็อกกับข่าวที่ว่า ปธน.โกรเวอร์ คลีฟแลนด์ พักผ่อนด้วยการไปตกปลาในวันเมโมเรียล เดย์
4. เมโมเรียล เดย์เปลี่ยนแปลงไปอย่างไรเมื่อเวลาผ่านไป?
ศาสตราจารย์ด้านประวัติศาสตร์ เเมทธิว เดนนิส แห่งมหาวิทยาลัย University of Oregon กล่าวกับเอพีเมื่อปีที่เเล้วว่า เมื่อเวลาผ่านไปเกิดวันที่เกี่ยวกับสงครามมากขึ้น เช่น การเริ่มต้นของวันทหารผ่านศึกหรือ Veterans Day ในปี 1954 ความสนใจในวัน เมโมเรียล เดย์ จึงอาจจะดูจืดจางลง
เขากล่าวว่าเมื่อรัฐสภาสหรัฐฯ ประกาศในปี 1971 ให้เปลี่ยนวันเมโมเรียล เดย์จาก 30 พ.ค. เป็นวันจันทร์สุดท้ายของเดือนพฤษภาคม จึงทำให้วันนี้เป็นช่วงเเห่งการหยุดยาว
นักวิชาการผู้นี้บอกว่า คนค่อย ๆ รู้สึกว่าเมโมเรียล เดย์ เป็นวันรำลึกถึงผู้ล่วงลับโดยรวม และยังมีความรู้สึกว่าเป็นช่วงเเห่งการพักผ่อนเนื่องจากเป็นวันหยุดยาว
ในปี 1972 นิตยสาร Time ลงบทความที่ระบุว่าเมโมเรียล เดย์ "สูญเสียจุดประสงค์ดั้งเดิมไปมาก"
5. เหตุใดเมโมเรียล เดย์จึงเกี่ยวข้องกับการช้อปปิ้งของลดราคาและการท่องเที่ยว?
ศาสตราจารย์เดนนิส กล่าวว่าเดิมทีตั้งแต่ศตวรรษที่ 19 คนมักทำกิจกรรมสังสรรค์และพักผ่อน เช่นปิกนิค หลังงานที่สุสานในวันเมโมเรียล เดย์
ต่อมาช่วงกลางศตวรรษที่ 20 ร้านค้าและธุรกิจจำนวนหนึ่งเริ่มไม่หยุดกิจการในวันนี้
และเมื่อทางการจัดให้เมโมเรียล เดย์เป็นวันหยุดยาวต่อจากเสาร์-อาทิตย์ กิจกรรมทางธุรกิจจึงถือโอกาสหารายได้ช่วงนี้โดยไม่ต้องกังวลเสียงตำหนิทางสังคมตามจารีตประเพณีดั้งเดิม ตามความเห็นของริชาร์ด ฮาร์มอนด์และโธมัส เคอร์ราน ผู้เเต่งหนังสือ "A History of Memorial Day: Unity, Discord and the Pursuit of Happiness"
ในปัจจุบันเมโมเรียล เดย์จึงเป็นที่จดจำในบริบทการซื้อของลดราคาและการท่องเที่ยว
แต่สำหรับ ทหารนาวิกโยธินอเมริกันซึ่งเกษียณจากหน่วย SEAL เจสัน เรดแมน ที่เคยรบในอัฟกานิสถานและอิรัก กล่าวกับเอพีเมื่อปีที่เเล้วว่า เขาใช้วันนี้ไปกับการรำลึกเกียรติประวัติของเพื่อน ๆ ที่เสียชีวิต บนเเขนของเขามีรอยสักชื่อเพื่อน 30 คนที่เสียชีวิตไป
เขาอยากให้ชาวอเมริกันจดจำผู้ที่จากไป ขณะที่ก็ไม่ลืมที่จะสนุกสนาน และตระหนักว่ามีคนต้องสูญเสีย ในการก่อให้เกิดวันเมโมเรียล เดย์
- ที่มา: เอพี
