ภาวะประชากรหดตัวบีบทางการจีนให้ขอทหารเร่งผลิตทายาท

ขณะที่ จีนกำลังเผชิญปัญหาด้านประชากรเพราะจำนวนผู้สูงอายุพุ่งสูงแต่ตัวเลขเด็กเกิดใหม่หดตัวหนัก ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง จึงออกคำสั่งให้เจ้าหน้าที่ทหารและคู่สมรสของตนให้เป็นคนนำทีมโครงการเร่งผลิตทายาทให้ประเทศแล้ว

นักวิเคราะห์ให้ความเห็นว่า แผนงานนี้ไม่ได้มุ่งหวังที่เพียงแต่แก้ปัญหาประชากรของประเทศเท่านั้น แต่ยังตั้งต้องการทำให้กองทัพเป็นเป็นทางเลือกด้านอาชีพที่น่าสนใจสำหรับชาวจีนในพื้นที่เมืองและเป็นผู้ที่มีการศึกษาด้วย

สำหรับแผนงานให้ทหารช่วยเร่งมีทายาทนี้ ผู้นำพรรคคอมมิวนิสต์จีนประกาศออกมาเมื่อวันที่ 7 กันยายน ในรูปของคำสั่งฝ่ายบริหาร และมีการเดินหน้าสั่งการอย่างเร่งด่วนให้มีผลบังคับใช้ในวันที่ 10 กันยายนทันที

ในเวลานี้ รัฐบาลกรุงปักกิ่งยังไม่ได้เปิดเผยรายละเอียดคำสั่งดังกล่าวที่มีความยาว 33 รายการออกมา แต่สื่อของรัฐรายงานว่า นโยบายนี้จะ “ตั้งมาตรฐานการปรับเปลี่ยนการ(วางแผน)ให้กำเนิด รางวัลจูงใจ บริการที่เกี่ยวข้อง” และจัดตั้ง “ห่วงโซ่อันสมบูรณ์” ตั้งแต่การถือกำเนิดของเด็กไปจนถึงการเลี้ยงดูเด็ก “พร้อมการสนับสนุนทางเทคนิคเต็มรูปแบบ”

ข้อมูลที่มีการโพสต์ทางบัญชีเว่ยโป๋ของกองทัพจีนระบุว่า มาตรการต่าง ๆ นั้นมีทั้งการลาหยุดพักร้อน 5 วันต่อปีสำหรับคุณพ่อคุณแม่ที่มีบุตรอายุต่ำกว่า 3 ปีและโอกาสสำหรับผู้ที่เพิ่งสมัครเข้ารับราชการทหารที่จะได้ลาไปเยี่ยมครอบครัวในช่วง 2 ปีแรกของการเข้ารับราชการ

รางวัลจูงใจให้เร่งมีบุตร

นับตั้งแต่รัฐบาลจีนยกเลิกนโยบายลูกคนเดียวในปี ค.ศ. 2016 ทั้งรัฐบาลท้องถิ่นและรัฐบาลกลางเริ่มปรับเปลี่ยนการทำงานในเรื่องการวางแผนครอบครัวและนำเสนอรางวัลจูงใจต่าง ๆ สำหรับคู่สมรสให้มีลูกเพิ่มขึ้นเป็น 2 คน ก่อนจะมีการเพิ่มอีกครั้งในปี ค.ศ. 2021 ในช่วงที่เกิดการระบาดใหญ่ของโควิด-19 ให้เป็น 3 คน

รางวัลจูงใจที่ว่ามีความแตกต่างกันไปแล้วแต่นโยบายของรัฐบาลแต่ละมณฑลและแต่ละเมืองเพื่อสนับสนุนให้แต่ละครอบครัวมีลูก 3 คน เช่น รางวัลเงินก้อนที่ให้ครั้งเดียวเมื่อมีบุตรและการให้เงินรายเดือนเพิ่มจนกระทั่งเด็กมีอายุ 3 ขวบ เป็นต้น

รายงานข่าวยกตัวอย่าง เมืองเชาซิง ทางภาคตะวันออกของจีนที่อยู่ไม่ไกลจากเมืองใหญ่ เช่น เซี่ยงไฮ้ มากนัก ที่คู่สมรสที่มีลูก 3 คนจะได้เครดิตช่วยซื้อบ้านเป็นมูลค่าถึง 50,000 ดอลลาร์ (ราว 1.8 ล้านบาท)

อย่างไรก็ดี ที่ผ่านมา ดูเหมือนว่าความพยายามต่าง ๆ ของภาครัฐจะไม่ประสบความสำเร็จเท่าใด

เมื่อปีที่แล้ว ตัวเลขการเกิดใหม่ของจีนลดลงเหลือเด็ก 1.09 คนต่อผู้หญิง 1 คน ซึ่งเป็นจัดว่าเป็นหนึ่งในอัตราที่ต่ำที่สุดในโลก และยังเป็นปีแรกในรอบ 61 ปีที่ประชากรของจีนหดตัว โดยมีจำนวนผู้เสียชีวิตมากกว่าจำนวนเด็กเกิดใหม่ด้วย

สตีเวน โมเชอร์ ผู้เชี่ยวชาญด้านนโยบายวางแผนครอบครัวของพรรคคอมมิวนิสต์จีน บอกกับ วีโอเอ ว่า มาตรการใหม่ของกรุงปักกิ่งสำหรับเจ้าหน้าที่กองทัพเป็นสัญญาณว่า “จีนกำลังต้องการเด็กเกิดใหม่อย่างสุด ๆ แล้ว”

หลายคนยังสงสัย

แต่แม้จะมีการประกาศคำสั่งนี้ออกมา พร้อม ๆ กับการนำเสนอคลิปวิดีโอและบทความออนไลน์เพื่อโปรโมทมาตรการใหม่ของรัฐบาลและเรียกร้องให้คู่สมรสในกองทัพทำหน้าที่เพื่อชาติ หลายคนก็ยังอดสงสัยไม่ได้และบางคนก็ออกมากระเซ้าผ่านแพลตฟอร์มวีแชท (WeChat) ว่า ถ้ารัฐบาลยอมจ่ายเงินสนับสนุนเดือนละ 3,000 หยวน (ราว 15,000 บาท) ก็อาจลองพิจารณาร่วมโครงการดู ขณะที่ หลายคนมีท่าทีไม่อยากจะรับผิดชอบต้นทุนของการมีลูก แม้ว่ารัฐบาลจะนำเสนอบริการด้านการศึกษาสำหรับเด็กและสิทธิประโยชน์ด้านวันหยุดให้ก็ตาม

ผู้ใช้งานวีแชทรายหนึ่งซึ่งผู้สื่อข่าวเชื่อว่า น่าจะเป็นภรรยาของเจ้าหน้าที่ทหารจากมณฑลหนิงเซี่ย ทางภาคตะวันตก ระบุว่า เธอไม่มีทางที่จะมีลูกอีกคนเป็นอันขาด เพราะเวลานี้ เธอดูแลลูกสองคนด้วยตัวเองอยู่แล้ว เนื่องจากพ่อแม่ของเธอมาช่วยไม่ได้และสามีก็ไม่ค่อยอยู่บ้านเพราะต้องไปประจำการตลอดเวลา 10 ปีที่เธอแต่งงานมา

รายงานข่าวระบุว่า ปกติแล้ว เจ้าหน้าที่ทหารของจีนจะได้รับอนุญาตให้ลากลับบ้าน 1 ครั้งตลอดชีวิตการเป็นทหารเป็นเวลา 40 วัน แต่ต้องพ้น 2 ปีแรกของการรับราชการเสียก่อน

ส่วน เชน กวงเชิง นักเคลื่อนไหวด้านสิทธิ์ที่เคยต้องจำคุกเป็นเวลา 4 ปีเพราะการเคลื่อนไหวสนับสนุนสิทธิสตรีและต่อต้านนโยบายลูกคนเดียว ให้ความเห็นว่า มาตรการใหม่นี้ไม่น่าแปลกใจ โดยบอกกับ วีโอเอ ว่า “รัฐบาลสามารถสัญญาอะไรก็ได้ที่พวกเขาต้องการ แต่พวกเขาจะทำตาม(สัญญา) หรือไม่ นั่นคือสิ่งที่ประชาชนสงสัย”

ขณะเดียวกัน บางคนมองว่า ประเด็นนี้สะท้อนให้เห็นถึงความพยายามของรัฐบาลที่ต้องการทำให้อาชีพทหารเป็นทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับประชาชน

หู ปิง นักเขียนและบรรณาธิการชาวจีนที่อาศัยอยู่ในสหรัฐฯ บอกกับ วีโอเอ ว่า “ดูชัดเจนว่า รัฐบาลกำลังจัดความสำคัญของทรัพยากรสำหรับกองทัพให้อยู่ในลำดับต้น ๆ อยู่” ขณะที่ นาวาเอกเจมส์ อี ฟาเนลล์ อดีตเจ้าหน้าที่กองทัพเรือที่เกษียณตัวแล้วบอกกับ วีโอเอ ว่า “ข้อความที่ส่งออกมาคือ: ถ้าคุณมาร่วมกับกองทัพปลดปล่อยประชาชน คุณจะได้รับใช้จีนในฐานะผู้รักชาติ และคุณยังสามารถมีครอบครัว โดยรู้ดีว่า ทุกคน(ในครอบครัว)จะได้รับการดูแล(จากรัฐบาล)”

• ที่มา: วีโอเอ