แถลงการณ์สรุปการประชุมระดับ รมต.ของสมาคมอาเซียนระบุว่า จีนและอาเซียนตกลงกันว่าจะก้าวไปสู่การหารือขั้นต่อไป เกี่ยวกับการจัดทำระเบียบปฏิบัติว่าด้วยทะเลจีนใต้
หนึ่งในนักการฑูตระดับสูงของสมาคมอาเซียนกล่าวกับสำนักข่าวรอยเตอร์สว่า สมาชิกส่วนใหญ่ของอาเซียนได้พยายามผลักดันให้มีแถลงการณ์ที่ครอบคลุมและเป็นหนึ่งเดียวในประเด็นเรื่องทะเลจีนใต้ แม้จะมีแรงกดดันมาจากทางรัฐบาลกรุงปักกิ่งที่ไม่ต้องการให้มีระเบียบปฏิบัติดังกล่าว เนื่องจากมองว่าเป็นการคุกคามผลประโยชน์ของจีนในพื้นที่ที่จีนเชื่อว่าเป็นกรรมสิทธิ์ของจีน
อย่างไรก็ดี ท่าทีของจีนในช่วงหลังๆดูจะอ่อนลงบ้างในเรื่องนี้ โดยในสัปดาห์นี้ รมต.ต่างประเทศจีน Wang Yi ขอให้ประเทศต่างๆ เร่งหารือการจัดทำระเบียบปฏิบัติว่าด้วยทะเลจีนใต้ ซึ่งทางอาเซียนออกมาสนับสนุนท่าทีดังกล่าวของจีน
รมต. Wang Yi ยังได้กล่าวกับผู้สื่อข่าวที่กรุงกัวลาลัมเปอร์ด้วยว่า จีนได้ยุติการถมพื้นที่บริเวณหมู่เกาะ Spratly ในทะเลจีนใต้แล้ว หลังจากที่จีนได้ถมพื้นที่สร้างสิ่งก่อสร้างต่างๆ หลายอย่างในบริเวณดังกล่าว รวมทั้งท่าเรือและทางขึ้นลงเครื่องบิน ในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา
รมต.ต่างประเทศสหรัฐฯ John Kerry กล่าวในการประชุมแถลงข่าวที่กรุงกัวลากัมเปอร์ในวันพฤหัสบดีว่า ตนหวังว่าคำกล่าวอ้างของ รมต.Wang Yi เป็นความจริง แต่ขณะนี้ยังไม่สามารถยืนยันได้ ถึงกระนั้นตนคิดว่าจำเป็นต้องมีข้อตกลงที่เป็นรูปธรรม เพื่อใช้ปกป้องการกระทำลักษณะนี้รวมถึงการก่อสร้างขนาดใหญ่อื่นๆ หรือกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการทหาร
แถลงการณ์ของที่ประชุมอาเซียนครั้งนี้ดูจะเป็นไปตามที่ฟิลิปปินส์และเวียดนามต้องการ โดยทั้งสองประเทศล้วนมีข้อพิพาทกับจีนในทะเลจีนใต้ และต่างต้องการให้อาเซียนมีจุดยืนชัดเจนเป็นหนึ่งเดียวในเรื่องนี้
แถลงการณ์การประชุมอาเซียนยังได้ระบุถึงวิกฤติการณ์ด้านมนุษยธรรมในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หลังจากมีผู้ลี้ภัยชาวพม่าและบังกลาเทศหลายพันคนที่รอนแรมทางเรือไปยังมาเลเซียและอินโดนีเซีย และมีจำนวนมากที่ตกเป็นเหยื่อของขบวนการลักลอบค้ามนุษย์ ซึ่งแถลงการณ์ได้เรียกร้องให้มีการเจรจาหารือเพื่อแก้ไขปัญหาซึ่งมีความสลับซับซ้อนนี้
ในส่วนที่เกี่ยวกับเกาหลีเหนือ แถลงการณ์ของอาเซียนขอให้ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง อดกลั้นจากการทดสอบจรวดขีปนาวุธ และยังขอให้เกาหลีเหนือร่วมมือในการเจรจากับจีน สหรัฐฯ ญี่ปุ่น รัสเซียและเกาหลีใต้ เพื่อทำให้คาบสมุทรเกาหลีปลอดอาวุธนิวเคลียร์
และที่เกี่ยวกับประเด็นเรื่องโครงการนิวเคลียร์ของอิหร่าน คณะรัฐมนตรีของอาเซียนได้ตกลงสนับสนุนข้อตกลงที่กลุ่ม P5+1 ทำไว้กับอิหร่านเมื่อเร็วๆนี้ โดยแถลงการณ์อาเซียนระบุว่า หากทุกฝ่ายปฏิบัติตามข้อตกลงดังกล่าว จะช่วยให้เกิดความมั่นใจได้ว่า โครงการนิวเคลียร์ของอิหร่านนั้นมีจุดประสงค์ในทางสันติจริงๆ
(ผู้สื่อข่าว Steve Herman รายงาน / ทรงพจน์ สุภาผล เรียบเรียง)
