สหรัฐกำลังพยายามอธิบายให้เห็นว่า ผลการประชุมอาเซียนที่กรุงเนปิดอว์ของพม่านั้นสร้างผลเชิงลบต่อจีน หลังจากที่จีนดำเนินการหลายอย่างในลักษณะคุกคามประเทศเพื่อนบ้านที่กำลังมีข้อพิพาทในทะเลจีนใต้ในช่วงที่ผ่านมา แต่จีนได้ออกมาปฏิเสธเรื่องนี้
แถลงการณ์สรุปการประชุมอาเซียนที่กรุงเนปิดอว์ของพม่าในวันอาทิตย์ระบุไว้ว่า “อาเซียนขอให้ทุกผ่ายที่เกี่ยวข้องกับข้อพิพาทในทะเลจีนใต้ ใช้ความอดทนอดกลั้น และหลีกเลี่ยงการกระทำที่จะทำให้เกิดความยุ่งยากซับซ้อน หรือบ่อนทำลายสันติภาพและความมั่นคงในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้”
ในช่วงการประชุมหลายวันที่ผ่านมา ที่ประชุมได้หารือข้อเสนอให้มีการคว่ำบาตรการกระทำในลักษณะยั่วยุประเทศอื่น ซึ่งเป็นข้อเสนอจากสหรัฐและฟิลิปปินส์ และถึงแม้ที่ประชุมจะมิได้ระบุถึงจีนชัดเจน แต่เมื่อวานนี้ผู้แทนของรัฐบาลจีนคือ รมต.ต่างประเทศ Wang Yi ได้กล่าวระหว่างการประชุมว่า ในฐานะประเทศมหาอำนาจที่มีความรับผิดชอบ จีนพร้อมที่จะใช้ความอดกลั้น แต่จีนก็พร้อมที่จะตอบโต้ต่อการกระทำที่จีนมองว่าเป็นการยั่วยุเช่นกัน
ก่อนหน้านี้ จีนได้วิพากษ์วิจารณ์บทบาทของรัฐบาลสหรัฐในข้อพิพาทเรื่องทะเลจีนใต้ โดยบอกว่ารัฐบาลวอชิงตันพยายามสนับสนุนให้บางประเทศ เช่นเวียดนามและฟิลิปปินส์ กล้าแสดงจุดยืนที่ต่อต้านจีน ซึ่งจีนบอกว่าเป็นส่วนหนึ่งของนโยบายของสหรัฐที่มุ่งเน้นมาทางเอเชีย
ขณะเดียวกัน บรรดาเจ้าหน้าที่ที่ร่วมประชุมในครั้งนี้ ชี้ว่าดูเหมือนความกังวลของรัฐบาลประเทศต่างๆ ต่อกรณีข้อพิพาทในทะเลจีนใต้ในขณะนี้อยู่ในระดับสูงสุด สืบเนื่องจากการที่จีนได้ส่งแท่นสำรวจน้ำมันไปยังบริเวณหมู่เกาะพาราเซลในแถบทะเลจีนใต้เมื่อต้นปี ซึ่งเป็นน่านน้ำที่จีนมีปัญหาอยู่กับเวียดนาม ก่อให้เกิดความไม่พอใจอย่างรุนแรงในหมู่ชาวเวียดนาม จนนำไปสู่การประท้วงและทำลายโรงงานหลายแห่งในเวียดนามที่มีชาวจีนเป็นเจ้าของ จีนย้ายแท่นสำรวจน้ำมันดังกล่าวออกไปเมื่อวันที่ 15 ก.ค
ทางด้านอาจารย์ Carl Thayer นักวิเคราะห์ด้านความมั่นคงที่มหาวิทยาลัย New South Wales ในออสเตรเลีย ให้ความเห็นต่อเรื่องนี้ว่า อาเซียนยังคงล้มเหลวในการแสดงจุดยืนที่เป็นหนึ่งเดียวในกรณีความขัดแย้งในทะเลจีนใต้ และล้มเหลวในการกดดันจีนเกี่ยวกับระเนียบปฏิบัติว่าด้วยการสำรวจแหล่งทรัพยากรธรรมชาติในบริเวณนั้น
อาจารย์ Carl Thayer ระบุว่าสาเหตุที่ทำให้การจัดทำระเบียบปฏิบัติว่าด้วยทะเลจีนใต้ต้องล่าช้านั้น เป็นเพราะประเทศในอาเซียนบางประเทศเกรงว่าจะสร้างความไม่พอใจต่อจีน นอกจากนี้ยังมองว่าจีนกำลังเล่นเกมการฑูตเพื่อกีดกันสหรัฐออกจากเรื่องนี้ และยังพยายามแบ่งแยกอาเซียนให้มีความเห็นแตกต่างกันในเรื่องทะเลจีนใต้ด้วย
รายงานจากผู้สื่อข่าว Steve Herman และ Ron Corben ห้องข่าว VOA / เรียบเรียงโดยทรงพจน์ สุภาผล
