"ซอมบี้เซลล์" กุญแจไขความลับความเยาว์วัย!?

This April 2019 microscope photo provided by the Niedernhofer Lab of the Institute on the Biology of Aging and Metabolism at the University of Minnesota shows shows two senescent human fibroblast cells, above, next to normal ones in Minneapolis.

Your browser doesn’t support HTML5

Zombie Cells

รายงานวิจัยเมื่อเร็วๆ นี้พบว่า ในร่างกายมนุษย์เรามีเซลล์พิเศษประเภทหนึ่งที่มีคุณสมบัติคล้าย “ซอมบี้” คือฆ่าไม่ตาย ซึ่งอาจเป็นกุญแจไขความลับของการมีอายุยืนยาว

เมื่อพูดถึงซอมบี้ เรามักจะนึกถึงสิ่งมีชีวิตที่ฆ่าไม่ตาย หรือตายแล้วก็กลับฟื้นขึ้นมาใหม่ได้ และถ้าเป็น “ซอมบี้เซลล์” ในทางวิทยาศาสตร์ ก็หมายถึงเซลล์ที่ไม่ตาย แต่สามารถสะสมในร่างกาย นำไปสู่ภาวะชราภาพและโรคต่างๆ ที่มาพร้อมกับวัยที่สูงขึ้น เช่น โรคที่เกี่ยวกับกระดูกและสมอง

ขณะนี้ นักวิจัยกำลังพยายามศึกษาวิจัยเพื่อคิดค้นยาที่สามารถฆ่าซอมบี้เซลล์เหล่านั้นเพื่อชะลอการแก่ตัวลงของคนเราและชะลอเวลาการเกิดโรคร้ายต่างๆ

นายแพทย์จอห์น เคิร์กแลนด์ แห่ง Mayo Clinic ในรัฐมินนิโซตา สหรัฐฯ ผู้ศึกษาเรื่องซอมบี้เซลล์ กล่าวกับ Associated Press ว่า เซลล์ดังกล่าวอาจเรียกว่าเป็นเซลล์การแก่ตัว ซึ่งเกิดขึ้นเหมือนกับเซลล์ทั่วไป แต่เกิดความผิดปกติบางอย่างที่อาจเป็นผลมาจากการติดเชื้อหรือดีเอ็นเอบางส่วนถูกทำลาย

โดยเซลล์ที่ว่านี้ไม่ตายไปด้วย แต่กลับกลายเป็น “ซอมบี้เซลล์” ซึ่งเข้าสู่ภาวะที่เรียกว่า “การระงับการเคลื่อนไหว” และจะปล่อยสารเคมีบางอย่างออกมาทำลายเซลล์ปกติที่อยู่ติดกัน ถือเป็นจุดเริ่มต้นของการแก่ตัวและโรคร้ายต่างๆ

นักวิจัยได้เคยทดสอบยาบางชนิดเพื่อทำลายซอมบี้เซลล์ในหนูทดลอง ซึ่งผลปรากฎว่าช่วยลดอาการหลายอย่างที่เกี่ยวกับอายุที่เพิ่มขึ้นของหนูทดลอง เช่น โรคเบาหวาน โรคต้อ ปัญหาที่ไต หรือการสูญเสียมวลกล้ามเนื้อ

นอกจากนี้นักวิจัยยังพบด้วยว่า หนูทดลองบางตัวที่อายุมากและได้รับยาต้านซอมบี้เซลล์นี้เข้าไป กลับสามารถเดินได้เร็วขึ้น แข็งแรงขึ้น และสามารถทำกิจกรรมทางกายต่างๆ ได้ดีขึ้น โดยนักวิจัยพบว่ากระบวนการดังกล่าวสามารถยืดอายุของหนูทดลองที่แก่มากแล้วได้ถึง 36%

และเมื่อลองนำซอมบี้เซลล์นี้ไปใส่ในตัวของหนูทดลองที่ยังอายุน้อย พบว่าหนูทดลองตัวนั้นเดินช้าลง ความแข็งแกร่งของกล้ามเนื้อลดลง และเซื่องซึมมากขึ้น

ที่น่าประหลาดใจคือ ซอมบี้เซลล์ที่ถูกใส่ไปในตัวหนูทดลองอายุน้อยนั้น ยังไปทำให้เซลล์อื่นๆ รอบข้างกลายเป็นซอมบี้เซลล์ไปด้วย

หลังจากได้ผลชัดเจนกับหนูทดลอง นายแพทย์เคิร์กแลนด์ได้ทดลองกระบวนการนี้กับคนเมื่อช่วงต้นปีที่ผ่านมา โดยใช้กลุ่มตัวอย่าง 14 คนที่เป็นผู้ป่วยโรคพังผืดที่ปอดแบบไม่ทราบสาเหตุ ซึ่งมักลุกลามไปเป็นโรคปอดที่ทำให้เสียชีวิตได้ ซึ่งพบซอมบี้เซลล์ที่ปอดของผู้ป่วยเหล่านี้ด้วย

หลังการรักษาด้วยยาต้านซอมบี้เซลล์เป็นเวลาสามสัปดาห์ พบว่าผู้ป่วยมีลักษณะทางกายภาพบางอย่างดีขึ้น เช่น เดินได้เร็วขึ้น แม้ยังไม่พบการพัฒนาที่ชัดเจนในด้านอื่นๆ มากนัก

อย่างไรก็ตาม การทดลองครั้งแรกกับมนุษย์นี้ถือเป็นสัญญาณที่ดีในการศึกษาเรื่องซอมบี้เซลล์ในอนาคต และขณะนี้มีอย่างน้อย 12 บริษัทที่ได้เริ่มวิจัยยาต้านซอมบี้เซลล์นี้อย่างเป็นจริงเป็นจังแล้ว

อาจารย์ลอร่า นีเดิร์นโฮฟเฟอร์ แห่ง University of Minnesota เชื่อว่า ในอนาคต ยาต้านซอมบี้เซลล์อาจสามารถนำมาใช้ในการรักษาผู้ป่วยที่รอดชีวิตจากโรคมะเร็ง ด้วยการป้องกันไม่ให้เซลล์มะเร็งลุกลามออกไปอีก แต่สำหรับการนำยานี้มาใช้กับคนที่แข็งแรงดี เพื่อป้องกันไม่ให้แก่ตัวลงอย่างรวดเร็วนั้น ผู้เชี่ยวชาญผู้นี้บอกว่ายังต้องมีการศึกษาวิจัยอีกมากเพื่อให้แน่ใจว่ายาดังกล่าวปลอดภัยและไม่มีผลข้างเคียงอื่นๆ

ถึงกระนั้น นักวิจัยจากหลายสถาบันเชื่อว่า ในที่สุดแล้ว “ซอมบี้เซลล์” อาจเป็นกุญแจสำคัญที่ช่วยไขความลับสู่การรักษาโรคร้ายต่างๆ หรืออาจเป็น “น้ำพุแห่งความเยาว์วัย” ที่ถูกพูดถึงกันมาหลายยุคหลายสมัยแล้วก็เป็นได้