นักวิทยาศาสตร์ใช้สารโปรตีนที่เรียกว่าสารเร่งการเจริญเติบโต ในการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดหรือ stem cell ให้เติบโตภายในเนื้อเยื่อร่างกายมนุษย์ ซึ่งประโยชน์ของเซลล์ต้นกำเนิดนี้คือไม่ทำให้ผู้ป่วยเกิดอาการที่เรียกว่า immune rejection หรือการที่ร่างกายปฏิเสธเนื้อเยื่ออวัยวะของผู้อื่นที่มาจากการบริจาค
ที่ผ่านมา นักวิทยาศาสตร์ส่วนใหญ่ใช้การปลูกถ่าย Stem cell จากเซลล์ผิวหนังหรือเซลล์เม็ดเลือดให้เป็นเซลล์ของเนื้อเยื่อส่วนต่างๆ เนื่องจากเป็นแหล่งเซลล์ต้นกำเนิดที่บริสุทธิ์ นอกเหนือไปจากเซลล์ของตัวอ่อนทารก ซึ่งยังคงมีการถกเถียงถึงความเหมาะสมในการนำมาใช้ แต่ล่าสุด นักวิจัยที่สถาบันเวชศาสตร์เพื่อการฟื้นฟูสภาวะเสื่อม Wake Forest ในเมือง Winston-Salem รัฐ North Carolina ค้นพบว่าในน้ำปัสสาวะของมนุษย์ก็มี stem cell ปะปนอยู่ในปริมาณเล็กน้อยเช่นกัน
คุณ Anthony Ayala ผอ.สถาบัน Wake Forest ชี้ว่าข้อดีของการนำ stem cell จากน้ำปัสสาวะมาใช้คือ ผู้ป่วยทุกคนต่างขับน้ำปัสสาวะออกมาทุกวันวันละประมาณ 2 ลิตร ดังนั้นจึงไม่จำเป็นเจาะเลือดผู้ป่วยออกมาใช้ตลอดเวลา และไม่จำเป็นต้องตัดเนื้อเยื่อของผู้ป่วยออกไปเข้าสู่กระบวนการปลูกถ่าย stem cell อีกด้วย
รายงานที่ปรากฎอยู่ในวารสาร stem cell ชิ้นนี้ ระบุว่านักวิจัยได้นำตัวอย่างน้ำปัสสาวะของกลุ่มตัวอย่างที่ร่างกายแข็งแรงดี 17 คน อายุระหว่าง 5-75 ปี มาแยกเอาเซลล์ต้นกำเนิดออก แล้วทำให้เซลล์มีความเรียบรื่นคล้ายกับเซลล์กล้ามเนื้อแบบเดียวกับที่อยู่ในท่อปัสสาวะหรือกระเพาะปัสสาวะ จากนั้นนำเซลล์ที่ผ่านการดัดแปลงแล้วนี้ใส่ในอุปกรณ์สนับสนุนกระบวนการทางชีวภาพที่เรียกว่า scaffold ซึ่งมีลักษณะเหมือนไส้หมู แล้วนำเนื้อเยื่อที่ได้ไปปลูกถ่ายในร่างกายของหนูทดลอง
หลังจากเวลาผ่านไปราว 1 เดือน นักวิจัยพบว่า stem cell ที่ได้จากน้ำปัสสาวะนี้ มีการพัฒนาลักษณะทางชีวภาพคล้ายกับเนื้อเยื่อยึดต่อและหลอดเลือด ซึ่งทำให้นักวิจัยเชื่อว่า stem cell จากน้ำปัสสาวะนี้จะสามารถพัฒนาไปเป็นกระดูก กล้ามเนื้อ เส้นประสาท หรือเซลล์ไขมันได้ในที่สุด
อย่างไรก็ตาม แม้นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่าน้ำปัสสาวะอาจเป็นหนทางที่มีประสิทธิภาพและก่อให้เกิดข้อถกเถียงน้อยกว่าในการนำมาใช้ปลูกถ่าย stem cell แต่ผู้เชี่ยวชาญบางคนยังคงคลางแคลงสงสัยถึงคุณภาพของ stem cell ที่ได้จากแหล่งนี้
คุณ Chris Mason นักวิจัยด้าน stem cell ที่ University College London คือผู้หนึ่งที่ยังตั้งคำถามถึงกระบวนการดังกล่าว โดยระบุว่าปกติแล้วเซลล์ต้นกำเนิดหรือ stem cell ในน้ำปัสสาวะนั้นใช้การไม่ค่อยได้ ดังนั้นเรื่องนี้จึงยังต้องการการศึกษาค้นคว้ามากยิ่งขึ้น นักวิจัยผู้นี้ชี้ว่า ก่อนที่เราจะแน่ใจได้ว่า stem cell จากน้ำปัสสาวะนี้ใช้ได้จริงๆ จะต้องมีการปลูกถ่าย stem cell ประเภทนี้ให้ได้ในห้องทดลองอีกหลายแห่ง แต่ตนก็เชื่อว่าเรื่องนี้น่าจะมีโอกาสเป็นไปได้เช่นกัน
และในขณะที่รายงานชิ้นนี้เผยแพร่ออกมา ที่ประเทศจีนก็มีรายงานลักษณะคล้ายๆกันว่า นักวิทยาศาสตร์ชาวจีนสามารถปลูกถ่ายหน่อฟันซี่เล็กๆได้จากน้ำปัสสาวะแล้วเช่นกัน ถึงกระนั้นยังไม่ชัดเจนว่าหน่อฟันดังกล่าวจะมีรากฟันและสามารถใช้ทดแทนฟันที่หลุดร่วงไปได้หรือไม่
รายงานจาก Jessica Berman / เรียบเรียงโดย ทรงพจน์ สุภาผล