ผู้เชี่ยวชาญสหประชาชาติชี้ มลพิษคร่าชีวิตผู้คนมากกว่าโควิด-19

FILE - General view shows an oil stained polluted mangrove in Bakana ii, Okrika local government area, Rivers state, Nigeria Jan. 28, 2022.

มลพิษที่เกิดจากการกระทำของบริษัทและผู้คนในประเทศต่าง ๆ นั้น ทำให้มีผู้เสียชีวิตทั่วโลกมากกว่าจำนวนผู้เสียชีวิตจากโควิด-19 ตามการรายงานด้านสิ่งแวดล้อมขององค์การสหประชาชาติ ซึ่งเรียกร้องให้มีการรีบจัดการปัญหาอย่างเร่งด่วนเพื่อห้ามไม่ให้มีการใช้สารเคมีที่เป็นพิษ

รายงานฉบับดังกล่าวซึ่งตีพิมพ์ในวันอังคารที่ผ่านมา ระบุว่ามลพิษจากยาฆ่าแมลง พลาสติก และขยะอิเล็กทรอนิกส์ เป็นปัญหาที่มักจะถูกมองข้ามเรื่อยมา อีกทั้งยังทำให้เกิดการละเมิดสิทธิมนุษยชนอย่างแพร่หลายอีกด้วย และทำให้มีผู้เสียชีวิตก่อนวัยอันควรอย่างน้อย 9 ล้านคน ซึ่งเป็นตัวเลขที่มากกว่าผู้เสียชีวิตจากการระบาดของโควิด-19 ที่อยู่ที่เกือบ 6 ล้านคนทั่วโลก

เดวิด บอยด์ ผู้รายงานพิเศษขององค์การสหประชาชาติ (U.N. Special Rapporteur) ซึ่งเป็นผู้จัดทำรายงานฉบับนี้ กล่าวว่าวิธีการจัดการกับความเสี่ยงที่เกิดขึ้นจากมลพิษและสารพิษทั้งหลายที่มีอยู่ปัจจุบัน ล้วนแต่ประสบความล้มเหลว และทำให้เกิดการละเมิดสิทธิของมนุษย์ในการเข้าถึงสภาพแวดล้อมที่สะอาดและปลอดภัย

รายงานฉบับนี้จะถูกนำเสนอในที่ประชุมของคณะมนตรีสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ ซึ่งเคยประกาศไว้ว่าสภาพแวดล้อมที่สะอาดปลอดภัยนั้นเป็นสิทธิมนุษยชน ในขณะที่ มิเชล บาเชเลต์ ข้าหลวงใหญ่เพื่อสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ ได้เคยกล่าวไว้ว่าภัยทางสิ่งแวดล้อมนั้นเป็นความท้าทายต่อสิทธิมนุษยชนทั่วโลกอีกด้วย

โดยรายงานที่ว่านี้ ได้เรียกร้องให้มีการห้ามไม่ให้ใช้สารเคมีอย่าง โพลีฟลูโอโรอัลคิล (polyfluoroalkyl) และเพอฟลูโอโรอัลคิล (perfluoroalkyl) ซึ่งเป็นสารเคมีที่มนุษย์สร้างขึ้นเพื่อใช้ในการผลิตของใช้ในครัวเรือน เช่น ใช้เป็นสารเคลือบเพื่อไม่ให้อาหารติดกระทะหรืออุปกรณ์เครื่องครัว โดยสารดังกล่าวมีความเชื่อมโยงกับการเกิดมะเร็ง และถูกเรียกว่าเป็น “สารเคมีอมตะ” เพราะว่าไม่สามารถสลายหรือแตกตัวไปได้ง่าย ๆ

นอกจากนั้น รายงานฉบับดังกล่าวยังได้เรียกร้องให้มีการทำความสะอาดพื้นที่หรือบริเวณที่มีมลพิษ และในบางกรณี เรียกร้องให้มีการโยกย้ายชุมชนที่ได้รับผลกระทบจากมลพิษ ซึ่งมักจะเป็นชุมชนที่ยากจน ชุมชนชายขอบหรือกลุ่มชนพื้นเมือง ออกจากพื้นที่ที่เรียกกันว่า “โซนที่ต้องยอมเสียสละ” ซึ่งแต่ดั้งเดิมเป็นคำที่ใช้เรียกพื้นที่ที่ใช้ทดสอบอาวุธนิวเคลียร์ แต่ในรายงานฉบับนี้ ยังรวมไปถึงพื้นที่ที่มีสารพิษเจือปนอย่างหนัก หรือพื้นที่ที่ไม่สามารถใช้ชีวิตอยู่ได้อันเกิดจากภาวะภูมิอากาศโลกเปลี่ยนแปลง

เดวิด บอยด์ หวังว่ารายงานที่เขาจัดทำขึ้นนี้จะช่วยให้ผู้อ่านได้เห็นการสูญเสียของผู้คนที่แท้จริง แทนที่จะมองว่าจำนวนผู้เสียชีวิตจากมลภาวะเป็นพิษเป็นเพียงสถิติหรือตัวเลขที่ไม่มีใครเข้าใจ

ของเสียสารเคมี หรือ chemical waste นั้นคาดว่าจะบรรจุเป็นวาระหนึ่งของการเจรจาในที่ประชุมว่าด้วย สิ่งแวดล้อมที่จัดโดยองค์การสหประชาชาติ ในวันที่ 28 กุมภาพันธ์นี้ ที่กรุงไนโรบี เมืองหลวงของประเทศเคนยา โดยจะมีการเสนอให้ก่อตั้งคณะกรรมการขึ้นมาเพื่อดูแลเรื่องของเสียสารเคมีโดยเฉพาะ