อดีตนักโทษการเมืองในเมียนมากลุ่มหนึ่งซึ่งเพิ่งได้รับเป็นอิสระเมื่อไม่นานมานี้กำลังตกอยู่ในภาวะตื่นกลัวว่า กองทัพที่ยังคงจับตาดูความเคลื่อนไหวของผู้ที่ถูกปล่อยตัวมาอยู่อาจดำเนินการจับกุมตัวพวกตนอีกครั้ง
รัฐบาลทหารเมียนมาปล่อยตัวนักโทษจำนวน 2,153 คนเมื่อวันที่ 3 พฤษภาคมที่ผ่านมา หลังถูกจับกุมและคุมขังภายใต้กฎหมายอาญาที่มีอำนาจผู้ที่ “ทำให้เกิดความกลัว เผยแพร่ข่าวปลอม หรือทำความผิดทางอาญาไม่ว่าจะโดยตรงหรือทางอ้อมต่อลูกจ้างของรัฐบาล”
อดีตนักโทษที่ถูกปล่อยตัวนั้นได้รับอิสรภาพพร้อมเงื่อนไขว่า แต่ละคน “[จะ]ได้รับโทษใหม่เพิ่มเติมจากบทลงโทษที่ยังมีผลบังคับใช้อยู่ หากมีการกระทำผิดเพิ่มเติม”
FILE - A man is welcomed by his mother after his release from Insein Prison in Yangon, Myanmar, May 3, 2023. VOA Burmese says there are still about 40 journalists locked up in prisons across the country.
วีโอเอ ติดต่ออดีตนักโทษกว่า 10 คนเพื่อสอบถามข้อมูลในการจัดทำรายงานนี้ แต่หลายคนปฏิเสธที่จะพูดคุยเนื่องจากเหตุผลความกังวลด้านความปลอดภัย โดยทุกคนที่ได้รับการปล่อยตัวต้องลงนามในเอกสารที่สัญญาว่า จะไม่ก่อเหตุความรุนแรงใด ๆ ต่อประเทศ
อดีตนักโทษวัย 27 ปีรายหนึ่งที่ใช้ชื่อว่า “เฮย์ มาร์” ซึ่งถูกปล่อยตัวออกมาจากเรือนจำตาราวดี ในรัฐพะโค บอกกับ วีโอเอ ว่า ตนรู้สึกลังเลที่จะเซ็นชื่อในเอกสารดังกล่าว แต่ก็ทำไปเพื่อให้ได้รับการปล่อยตัวจาก “คุกที่โหดร้ายป่าเถื่อน” พร้อมยืนยันว่า “ถ้าคุณเขียนในบทความว่า ทำไมดิฉันถูกจับกุมตัว [ทางการ] ก็จะหาตัวและจับกุมดิฉันอีกได้อย่างง่ายดาย รัฐบาลทหารเฝ้าจับตาดูดิฉันอยู่ ด้วยเหตุผลนี้ ดิฉันถึงไม่พูดกับเพื่อนสักคนและเดินออกไปข้างนอกเมื่อจำเป็นต้องทำอย่างนั้น”
ชเว ซิน นักศึกษาวัย 26 ปีที่เป็นอดีตนักโทษ กล่าวว่า เธอรู้สึกว่าตนตกอยู่ในอันตราย และสังเกตเห็นว่า มีคนคอยตามเธอเวลาออกไปพบเพื่อน ๆ ที่ร้านอาหารแห่งหนึ่ง หลังได้รับการปล่อยตัว และกล่าวว่า “ตอนที่ ดิฉันย้ายไปอีกร้านหนึ่ง พวกเขาก็ขับรถตาม ดิฉันกลัวที่จะต้องพูดกับสื่อ อย่างไรก็ตาม ดิฉันต้องการให้คนอื่น ๆ รู้ว่า เกิดอะไรขึ้นในคุกและค่ายสอบสวนทั้งหลาย”
ชเว ซิน บอกกับ วีโอเอ ว่า เมื่อตอนที่เธอเขาร่วมการประท้วงต่อต้านการก่อรัฐประหารในเดือนมิถุนายน ปี ค.ศ. 2021 เธอติดกับของรัฐบาลทหารเมียนมาที่ใช้เพื่อนคนหนึ่งของเธอเป็นตัวล่อให้ออกมาพบ โดยไม่ทราบว่า มีเจ้าหน้าที่ดักรอที่จุดนัดพบ
เธอกล่าวว่า หลังถูกจับกุม เธอถูกใช้ผ้าปิดตาและพาไปที่อาคารแห่งหนึ่ง และถูกชายสามคนรุมเตะไม่หยุด จนทำให้สะโพกของเธอฟกช้ำจนนั่งไม่ได้เป็นเวลาหลายวัน และเธอก็ถูกส่งตัวไปยังศูนย์สอบสวนของทหารในนครย่างกุ้ง โดย “ไม่มีการให้อาหารหรือน้ำเป็นเวลาสี่วัน ต่อมา พวกเขาก็ถามข้อมูลการติดต่อผู้เห็นต่างคนอื่น ๆ แต่พอดิฉันปฏิเสธ พวกเขาก็ทุบตีดิฉัน”
นอกจากการถูกปิดตาและจับนั่งคุกเข่าเพื่อให้ถูกตีด้วยตะบองอยู่สามสัปดาห์ ชเว ซิน ยังเล่าว่า เธอเคยถูกจับไปนั่งบนพื้นโคลนหลังฝนตก ก่อนจะถูกทุบตีจนหมดสติ และถูกเจ้าหน้าที่ทหารสาดน้ำใส่หน้าให้ได้สติฟื้นขึ้นมา และเธอยอมรับว่า บางครั้งที่ร่างกายเจ็บปวดจนเกินทน เธอจะเอาหัวโขกกำแพง จนบางครั้งเจ้าหน้าที่ต้องจับเธอล่ามโซ่กับเก้าอี้ โดยพยายามถามคำถามเดิม ๆ และทุบตีเธอตลอดเวลา ก่อนจะถูกส่งตัวไปยังเรือนจำอินเส่งในเดือนมีนาคม ปี ค.ศ. 2022 เพื่อรับโทษจำคุกเป็นเวลาสามปี
FILE - Tear gas and fire extinguisher gas float around demonstrators as they run away from police during a protest against the military coup in Yangon, Myanmar, March 8, 2021.
นอกจากนั้น ผู้สื่อข่าว วีโอเอ ระบุด้วยว่า นักโทษหญิงที่ได้รับการปล่อยตัวเปิดเผยว่า ตลอดเวลาที่ถูกคุมขัง พวกเธอถูกทำร้ายทั้งทางร่างกายและทางจิตใจทุกครั้งที่มีการสอบสวนเพื่อสืบข้อมูลเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวต่าง ๆ ของกลุ่มผู้เห็นต่าง จนกระทั่ง วันหนึ่ง เจ้าหน้าที่บังคับให้นักโทษเซ็นชื่อในกระดาษเปล่าและแจ้งว่า พวกตนถูกแจ้งข้อหาภายใต้กฎหมายอาญาที่มีบทลงโทษจำคุกเป็นระยะเวลานาน
ทั้งนี้ อดีตนักโทษที่ วีโอเอ ได้พูดคุยด้วย ยืนยันว่า พวกตนไม่เสียใจที่มีส่วนร่วมในกิจกรรมด้านการเมืองต่าง ๆ หรือแม้แต่การถูกจับกุมตัว แต่ก็มีแผนที่จะย้ายที่อยู่ออกจากพื้นที่ที่กองทัพควบคุมอยู่เนื่องจากกลัวว่า จะถูกจับกุมอีกครั้งในอนาคต
- ที่มา: วีโอเอ