ทางการกัมพูชาสั่งลงโทษจำคุกอดีตสมาชิกพรรคฝ่ายค้าน 3 รายที่ลี้ภัยไปยังไทยก่อนที่จะถูกรัฐบาลส่งตัวกลับมา โดยทั้ง 3 คนถูกดำเนินคดีในข้อหาทำการสมรู้ร่วมคิดและปลุกระดม ขณะที่ สำนักงานข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติ ออกแถลงการณ์เพิ่มเติมเพื่อเรียกร้องให้ทางการไทยหยุดส่งตัวชาวต่างชาติที่มีสถานะผู้ลี้ภัยกลับประเทศแล้ว
รายงานข่าวของสำนักข่าว รอยเตอร์ที่อ้างข้อมูลจากเจ้าหน้าที่ตำรวจกัมพูชาระบุว่า นายเวือน เวียสนา, นายเวือง สมนาง ซึ่งขึ้นทะเบียนเป็นผู้ลี้ภัยภายใต้ความคุ้มครองของสหประชาชาติแล้ว รวมทั้ง นายฐาวรี ลันห์ อดีตหัวหน้าเทศบาลของกัมพูชาและมีสถานะเป็นผู้ลี้ภัยเช่นกัน ถูกสั่งจำคุกในวันจันทร์ตามเวลาท้องถิ่น โดยที่ยังไม่ได้ขึ้นศาลเพื่อรับการไต่ส่วน
ข้อมูลจากฮิวแมนไรตส์วอตช์ (Human Rights Watch - HRW)ระบุว่า นายเวียสนา เจ้าหน้าที่ฝ่ายสื่อออนไลน์ของอดีตพรรคพรรค CNRP ซึ่งเคยเป็นพรรคฝ่านค้านใหญ่ของกัมพูชา และนายสัมนัง อดีตเจ้าหน้าที่พรรค CNRP ถูกทางการไทยส่งตัวกลับมาตั้งแต่เมื่อต้นเดือน ส่วน นายฐาวรี ถูกส่งกลับมาเมื่อวันเสาร์ที่ผ่านมา
ฟิล โรเบิร์นสัน รองผู้อำนวยการกิจการด้านเอเชียของ HRW บอกกับผู้สื่อข่าวรอยเตอร์ในวันจันทร์ว่า การส่งตัวทั้ง 3 คนนั้นเกิดขึ้นภายใต้ ข้อตกลง “ตลาดแลกเปลี่ยน” ระหว่างทางการของไทยและกัมพูชา ซึ่งเกิดขึ้น “ด้วยความรวดเร็ว” โดยไม่สนใจประเด็นเรื่องการปกป้องคุ้มครองผู้ลี้ภัยและสิทธิมนุษยชนใดๆ
รายงานข่าวระบุว่า สถานเอกอัครราชทูตไทยในกรุงพนมเปญปฏิเสธที่จะให้ความเห็นเกี่ยวกับกรณีนี้ ขณะที่ สำนักงานตรวจคนเข้าเมืองของไทยกล่าวว่า ยังไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องนี้ แต่ชี้ว่า ปกติแล้ว หน่วยงานด้านผู้ลี้ภัยของสหประชาชาติน่าจะรับทราบแล้ว แม้ว่า ประเทศไทยจะไม่ได้เข้าเป็นภาคีอนุสัญญาว่าด้วยสถานภาพผู้ลี้ภัยก็ตาม
ขณะเดียวกัน โฆษกสำนักงานตำรวจกัมพูชา กล่าวว่า นักเคลื่อนไหวทั้งสามที่ถูกสั่งจำคุกไปนั้นทำผิดด้วยการละเมิดกฎหมายตรวจคนเข้าเมืองของไทยและกัมพูชาเองไม่ได้ประสานงานเพื่อขอให้มีการส่งตัวกลับมาเลย
รายงานข่าวที่อ้างข้อมูลจากกลุ่มสิทธิมนุษยชนระบุด้วยว่า น่าจะมีนักเคลื่อนไหวอีกหลายสิบรายที่ซ่อนตัวอยู่ในสองประเทศเพื่อนบ้านนี้ เพื่อหลบหนีการปราบปรามโดยทางการของประเทศตน
ทั้งนี้ สำนักงานข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติ หรือ UNHCR ออกแถลงการณ์ในวันจันทร์ ที่ระบุว่า ทางหน่วยงานรู้สึกเสียใจต่อการที่รัฐบาลไทยส่งตัว นายฐาวรี ให้กับทางการกัมพูชา ซึ่งเป็นการฝ่าฝืนหลักการห้ามผลักดันไปเผชิญอันตราย (Non-Refoulement) ที่นานาประเทศ รวมทั้ง ประเทศไทย มีภาระผูกพันที่จะไม่ขับไล่หรือนำส่งตัวผู้ใดไปยังพื้นที่ที่อาจทำให้คนผู้นำตกอยู่ในความเสี่ยงต่อชีวิตหรือเสรีภาพได้
ก่อนหน้านี้ หลังทางการไทยจับกุมตัว นายฐาวรี ได้ UNHCR ได้แจ้งต่อรัฐบาลไทยว่า นายฐาวรี ได้ขึ้นทะเบียนเป็นผู้ลี้ภัยแล้ว และร้องขอไม่ให้มีการส่งตัวกลับกัมพูชา เนื่องจากเกรงว่าจะไม่ปลอดภัย แต่ผู้ลี้ภับรายนี้กลับถูกนำไปคุมตัวไว้ที่ค่ายกักกันที่อำเภออรัญประเทศเป็นเวลา 1 คืน ก่อนจะถูกนำตัวส่งต่อให้ทางการกัมพูชาในเช้าวันที่ 20 พฤศจิกายน
จิลเลียน ทริกก์ส ผู้ช่วยข้าหลวงใหญ่ด้านการปกป้องคุ้มคร้องของ UNHCR ระบุในแถลงการณ์ว่า ทางหน่วยงาน “รู้สึกตกใจอย่างมากต่อกระแสการบังคับนำส่งตัวผู้ลี้ภัยกลับกัมพูชา ซึ่งทุกคนล้วนตกอยู่ในความเสี่ยงหนักที่จะถูกดำเนินคดี และเมื่อดูจากสถานการณ์ที่เกิดขึ้นแล้ว เรารู้สึกกังวลอย่างยิ่งต่อความปลอดภัยของผู้ลี้ภัยชาวกัมพูชาที่ขึ้นทะเบียนกับ UNHCR และใช้ชีวิตอยู่ในประเทศไทย จึงเรียกร้องให้รัฐบาลไทยหลีกเลี่ยงการส่งตัวผู้ที่ได้รับสถานะผู้ลี้ภัยแล้วกลับประเทศ พร้อมปฏิบัติตามพันธกิจสากล โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านหลักการห้ามผลักดันไปเผชิญอันตราย โดย UNHCR จะเดินหน้าให้การสนับสนุนต่อรัฐบาลในการปกป้องคุ้มครองผู้ที่ต้องการความช่วยเหลือขณะที่อยู่ในประเทศไทยอย่างต่อเนื่องด้วย”
(ที่มา: สำนักข่าว รอยเตอร์ และ แถลงการณ์จาก UNHCR)