แม้ว่าทางสมาคมประชาชาติเอเชียตะวันออกเฉียงใต้หรืออาเซียน ได้ให้คำมั่นว่าจะพูดเป็นเสียงเดียวกัน ในการเจรจากับจีนเรื่องการจัดทำระเบียบปฏิบัติหรือ Code of Conduct ว่าด้วยทะเลจีนใต้ แต่ล่าสุดทางรัฐบาลจีนยืนยันว่า จีนจะยังไม่เร่งดำเนินการในเรื่องนี้ตามที่อาเซียนกดดันมา
สมาคมอาเซียนมีกำหนดประชุมหารือระดับรัฐมนตรีร่วมกับจีนที่กรุงปักกิ่งในเดือนสิงหาคมนี้ โดยทางอาเซียนต้องการให้มีวาระเกี่ยวกับการจัดทำระเบียบปฏิบัติหรือ Code of Conduct ว่าด้วยทะเลจีนใต้ในการประชุมครั้งนี้ด้วย แต่เจ้าหน้าที่ระดับสูงของรัฐบาลจีนยืนยันในวันจันทร์ว่า จีนจะยังไม่รีบเร่งจัดการเจรจากับสมาคมอาเซียน เพื่อจัดทำระเบียบปฏิบัติว่าด้วยทะเลจีนใต้ ซึ่งขัดแย้งกับท่าทีของสมาคมอาเซียนที่ต้องการให้มีข้อสรุปในเรื่องนี้โดยเร็ว
นักวิเคราะห์หลายคนมองว่าท่าทีล่าสุดคือกลยุทธ์การดึงเกมของจีน ซึ่งคุณ Su Xiaohui รองผอ.ฝ่ายต่างประเทศของ China Institute of International Studies อธิบายกับ VOA ถึงจุดยืนของจีนในเรื่องนี้ไว้ว่า จีนเพิ่งตระหนักว่าจีนเข้าใจในระเบียบปฏิบัติว่าด้วยทะเลจีนใต้ในมุมที่แตกต่างจากประเทศอื่นในสมาคมอาเซียน โดยจุดยืนของจีนคือต้องการให้ระเบียบปฏิบัตินี้เป็นเครื่องมือสร้างบรรยากาศที่ดีในการเจรจาตกลงเรื่องข้อพิพาทด้านพรมแดนอื่นๆในอนาคต แต่ทางอาเซียนมองว่าระเบียบปฏิบัติชุดนี้คือวิธีการที่จะนำไปสู่การแก้ไขความขัดแย้งในทะเลบจีนใต้ได้เป็นผลสำเร็จ ซึ่งเป็นมุมมองที่ยังแตกต่างกันมาก
ในขณะเดียวกัน การแผ่ขยายแสนยานุภาพทางทหารของจีนโดยเฉพาะอย่างยิ่งทางทะเล ได้ก่อให้เกิดความกังวลต่อประเทศที่มีข้อพิพาทด้านพรมแดนกับจีน รวมทั้งเวียดนามและฟิลิปปินส์ และทำให้ทั้งสองประเทศยินยอมให้สหรัฐเข้ามามีบทบาททางทหารมากขึ้นในประเทศตน เป้าหมายเพื่อคานอิทธิพลทางทหารของจีน แม้ว่าที่ผ่านมาสหรัฐได้ยืนยันหนักแน่นว่ามิได้เลือกยืนข้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง
ถึงกระนั้น คุณ Luo Yuan นักวิชาการด้านการทหารของจีน กล่าววิจารณ์สหรัฐว่ามีความโน้มเอียงเข้าข้างฟิลิปปินส์กับเวียดนามในเรื่องทะเลจีนใต้ และยังบอกด้วยว่าแท้จริงแล้วฟิลิปปินส์คือตัวการสร้างปัญหา
นักวิชาการจีนผู้นี้ชี้ว่าฟิลิปปินส์เองที่กำลังพยายามใช้การทหารแก้ไขความขัดแย้งในทะเลจีนใต้ซึ่งเป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้ และว่าต่อให้ใช้ความพยายามมากแค่ไหนหรือจะลงทุนซื้ออาวุธยุทโธปกรณ์มากมายเท่าไร ฟิลิปปินส์ก็จะไม่สามารถปรับเปลี่ยนสมดุลทางทหารของจีนที่มีต่อภูมิภาคนี้ได้ ดังนั้นจีนจึงหวังว่าในที่สุดแล้วฟิลิปปินส์จะตาสว่างและยอมเดินเคียงข้างไปกับจีนเพื่อแก้ไขข้อพิพาทเรื่องนี้อย่างสันติวิธีผ่านการเจรจา
รายงานจาก VOA / เรียบเรียงโดย ทรงพจน์ สุภาผล
