โครงสร้างกองทัพถูกตั้งคำถาม หลัง รมว.กลาโหมจีนหายตัวปริศนา

หลังการหายไปจากพื้นที่สาธารณะของ พล.อ.หลี่ ช่างฝู รัฐมนตรีกระทรวงกลาโหมของจีน ทำให้โครงสร้างของกองทัพปลดปล่อยประชาชนของรัฐบาลจีน และชะตากรรมของเขาเป็นที่จับตามอง นักการทูตและนักวิเคราะห์ชี้ การหายตัวไปสะท้อนลักษณะที่ไม่โปร่งใสและซับซ้อนของกองทัพ

สำนักข่าวรอยเตอร์ รายงานเมื่อวันศุกร์ที่แล้วว่า พล.อ.หลี่ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม กำลังถูกสอบสวนในกรณีการทุจริตการจัดซื้อจัดจ้างอุปกรณ์ของทหารในสมัยที่เขาดำรงตำแหน่งอื่น นอกจากหลี่ ผู้ที่จนถึงปัจจุบันยังไม่ทราบชะตากรรม ก็ยังมีเจ้าหน้าที่อาวุโสอีกแปดรายถูกนำตัวมาสอบสวนอีกด้วย

เมื่อเทียบกับตำแหน่งเดียวกันของสหรัฐฯ และอีกหลายประเทศ อำนาจของ รมว. กลาโหมของจีนถือว่ามีอำนาจน้อย และเป็นตำแหน่งในทางสัญลักษณ์และการทูตเสียมากกว่า โดยไม่มีสายบังคับบัญชาโดยตรง

แม้กระนั้น หลี่ ก็ถือเป็นหนึ่งในนายทหาร 6 นาย ในคณะกรรมาธิการทหารส่วนกลาง (CMC) ซึ่งเป็นกลไกการตัดสินใจสูงสุดของกองทัพ ภายใต้ประธานาธิบดี สี จิ้นผิง ผู้เป็นผู้บัญชาการทหารสูงสุด นอกจากนั้น หลี่ ยังเป็น 1 ใน 5 สมาชิกคณะมุขมนตรีแห่งรัฐ ซึ่งมีลำดับชั้นสูงกว่ารัฐมนตรีทั่วไป

ทูตทหารและนักวิเคราะห์กล่าวกับรอยเตอร์ว่า หลี่ เป็นวิศวกรด้านการบินและอวกาศ และถูกมองว่าเป็นเทคโนแครตที่นำวิสัยทัศน์ของ ปธน.สี ในการทำให้กองทัพปลดปล่อยประชาชน (PLA) มีความทันสมัยมากขึ้น มาทำให้เกิดผลในทางปฏิบัติ

รอยเตอร์อธิบายโครงสร้างการทำงานของ PLA ว่าเป็นปีกทหารของพรรคคอมมิวนิสต์จีนที่ครองอำนาจรัฐอยู่ โดยข้อมูลจากรายงานประจำปีของกระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ หรือเพนตากอน ระบุว่า กองทัพจีน ไม่ได้อยู่ภายใต้รัฐ แต่อยู่ภายใต้การควบคุมโดยตรงจากพรรคคอมมิวนิสต์จีน

นอกจากนั้น PLA ยังมีคณะกรรมการที่คู่ขนานไปกับสายงานบังคับบัญชา ที่ทำหน้าที่สร้างความจงรักภักดี ความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน และสร้างขวัญกำลังใจ คณะกรรมการชุดนี้ ยังไม่มีความชัดเจนว่า มีตำแหน่งเทียบเท่ากับทหารในกองทัพทั่วไปอย่างไร

รายงานของเพนตากอนที่เผยแพร่เมื่อปี 2022 ระบุว่า นับตั้งแต่ ปธน. สี ดำรงตำแหน่งประธาน CMC ก็ได้มีการดำเนินนโยบายปฏิรูปหลายประการเพื่อลดความเป็นอิสระของกองทัพปลดปล่อยประชาชน และเสริมการควบคุมของพรรคเหนือกองทัพ

ปัจจุบัน PLA เป็นกองทัพที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก มีสมรรถนะและความทันสมัยมากขึ้นเรื่อย ๆ และยังมีการเปลี่ยนระบบของกองทัพ ในขณะที่โอบรับอาวุธแบบใหม่ ๆ โดยในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ก็มีการรวมศูนย์การบังคับบัญชาในระดับภูมิภาค และมีการสร้างกองกำลังสนับสนุนด้านยุทธศาสตร์ ที่รับผิดชอบงานด้านอวกาศและสงครามไซเบอร์

ศักยภาพของ PLA ที่เพิ่มขึ้น ทำให้กองทัพชาติต่าง ๆ สนใจที่จะศึกษาระบบการทำงาน สภาพการนำ และเจตจำนงในทางยุทธศาสตร์ของกองทัพจีนมากขึ้น เพื่อสร้างการทูตในระดับทหารต่อทหาร การหายตัวไปของหลี่ ทำให้เกิดความกังวลในหมู่นักวิเคราะห์และนักการทูตว่ากิจการภายนอกของกองทัพ กำลังถูกสกัดกั้นด้วยการจัดการปัญหาความมั่นคงภายใน

รอยเตอร์วิเคราะห์ว่า สิ่งที่ต้องจับตามองต่อจากนี้ก็คือ หลี่จะปรากฏตัวในงานการประชุมด้านความมั่นคงนานาชาติ เซียงชาน ฟอรัม (Xiangshan Forum) ในปลายเดือนตุลาคมที่จะถึงนี้ ที่ตัวเขาเป็นผู้จัดงานหรือไม่ หากไม่ปรากฏตัว ก็อาจหมายความว่าเขายังคงถูกสอบสวนอยู่

ทั้งนี้ การประชุมเซียงชานเป็นการประชุมด้านกลาโหมเวทีใหญ่ ที่จีนพยายามใช้เพื่อสร้างบทสนทนาด้านความมั่นคงในเวทีโลก การประชุมแบบพบกัน ณ สถานที่จัดงานเมื่อปี 2019 มีตัวแทนจากฝ่ายความมั่นคงและนักวิชาการเข้าร่วมถึง 530 คน และมีรัฐมนตรีกลาโหมจาก 23 ประเทศเข้าร่วมงาน

โดยทั่วไป รมว. กลาโหมของจีนจะเป็นผู้กล่าวสุนทรพจน์ในงานและพบปะกับผู้แทนจากชาติต่าง ๆ

• ที่มา: รอยเตอร์