อินเดียกำลังพยายามลดการยึดติดกับค่านิยมเรื่องการเป็นบุคคลสำคัญหรือ “วีไอพี” หนึ่งในความพยายามนี้คือการประกาศเลิกใช้ “ไฟสัญญาณวับวาบ หรือ หวอ สีแดง” บนหลังคารถซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของสิทธิพิเศษ
ปกติเมื่อตำรวจจราจรเห็นรถที่มีไฟหวอสีแดงแล่นผ่านในอินเดีย พวกเขาจะรีบมาช่วยอำนวยความสะดวกด้วยการเปิดทางให้แล่นผ่าน
และบางครั้งรถพยาบาลยังต้องรอบุคคลวีไอพีเหล่านี้!
แต่ล่าสุด นายกรัฐมนตรีนเรนดรา โมดิ ประกาศว่า "ชาวอินเดียทุกคนคือบุคคลวีไอพีและห้ามใช้หวอสีแดงอีกต่อไป"
ตั้งแต่เดือนหน้าเป็นต้นไป พาหนะที่ทำหน้าที่ฉุกเฉินเท่านั้น เช่น รถดับเพลิงและรถพยาบาล จะสามารถใช้หวอได้ และจะเป็น "หวอสีน้ำเงิน" แทน
การเปลี่ยนแปลงนี้เป็นผลต่อเนื่องหลังจากที่ศาลสูงสุดของอินเดียตัดสินว่า การใช้หวอสีแดงอย่างแพร่หลายสะท้อนถึงระบบเจ้านายจากยุคที่อังกฤษปกครองอินเดีย ซึ่งขัดกับสังคมที่ให้ความสำคัญกับประชาชนในยุคปัจจุบัน
คดีดังกล่าวตั้งคำถามถึงความชอบธรรมของเจ้าหน้าที่รัฐที่ใช้หวอติดรถยนต์
นายกรัฐมนตรีโมดิ ตอกย้ำผ่านทวีตว่า “หวอเป็นสัญลักษณ์แห่งการเข้าไม่ถึงแก่นแท้ของสังคมอินเดียยุคใหม่”
ประชาชนหลายคนรู้สึกไม่พอใจเมื่อเจอรถติดเพื่อรอพาหนะของบุคคลวีไอพีแล่นผ่าน
หนึ่งในผู้คับข้องใจเหล่านั้นคือ Ratna Dehadrai เธอตั้งคำถามว่าเหตุใดชนชั้นหนึ่งจึงอยู่สูงกว่าคนอื่น? เรื่องนี้ทำให้เธอรู้สึกสงสัยถึงความเท่าเทียมกันในสังคม
แม้ว่าผู้นำประเทศกำลังเร่งมือลบค่านิยมที่ให้ความสำคัญกับการอยู่เหนือผู้อื่น แต่ประชาชนก็ยังเห็นว่าการเลิกใช้ “หวอแดง” อย่างพร่ำเพรื่อนี้ เป็นเพียงการเปลี่ยนแปลงเชิงสัญลักษณ์
Neerja Chowdhury นักวิเคราะห์การเมืองที่กรุงนิวเดลี กล่าวว่า "อินเดียยังไม่ได้กำจัดระบบศักดินาให้หมดไป ขณะที่สังคมเข้าสู่ยุคประชาธิปไตยสมัยใหม่ไปเรียบร้อยแล้ว"
เธอเห็นว่า ที่ผ่านมาความรู้สึกของคนชั้นสูงที่ว่าพวกตนเกิดมาพร้อมกับสิทธิ์ที่จะได้รับสิ่งต่างๆ เป็นพิเศษ หยั่งรากลึกมากขึ้น มากกว่าที่จะจืดจางไปตามกาลเวลา
เธอยังคงจำได้ว่า มีนักการเมืองหนุ่มคนหนึ่งที่บอกว่าความน่าตื่นเต้นจากการได้เข้าร่วมรัฐบาล คือรถของเขาจะได้ติดหวอสีแดง หรือที่เรียกในอินเดียว่า “laal batti”
นั่นหมายความได้ว่า “หวอสีแดง” คือเครื่องแสดงอำนาจ และนำมาซึ่งความสนใจและการยอมรับ
คนเหล่านี้คือผู้ที่สามารถแซงคิวได้ ตัดหน้าผู้อื่นได้ โดยเฉพาะบนท้องถนนที่คนอื่นเจอปัญหารถติดอย่างสาหัส รวมถึงได้สิทธิ์พิเศษจากสายการบิน ได้อยู่บ้านหรูหราของรัฐ และได้คนอารักขาไปดูแลคู่สมรสขณะเดินช็อปปิ้งด้วย
เหตุการณ์หนึ่งที่กระทบใจคนจำนวนมากเกิดขึ้นเมื่อเดือนที่แล้ว ที่สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร Ravindra Gaikwad ทำร้ายพนักงานสายการบิน Air India วัย 62 ปี และใช้รองเท้าตีพนักงานคนนั้นอีกยี่สิบกว่าครั้ง
ต้นเหตุของการบันดาลโทสะครั้งนี้ คือนักการเมืองผู้นี้ไม่ได้ที่นั่งชั้นธุรกิจบนเครื่องบินที่มีแต่ที่นั่งชั้นประหยัด
หลังจากที่นายกรัฐมนตรีโมดิปฏิรูปการใช้หวอสีแดง หนังสือพิมพ์ The Times of India เขียนในบทบรรณาธิการว่า "บุคคลในรัฐบาลไม่ได้เป็นคนที่เหนือกว่าผู้อื่น และต้องรู้จักการเข้าคิว ถือกระเป๋าด้วยตนเอง ไม่อาละวาดตามท้องถนน และอย่าทำร้ายพนักงานสายการบิน"
The Times of India เตือน “วีไอพี” เหล่านี้ว่า “อย่าทำตัวเป็นเจ้านายกับคนที่คุณถูกจ้างมาให้รับใช้พวกเขา”
(รายงานโดย Ajana Pasricha / รัตพล อ่อนสนิท เรียบเรียง)
