สหรัฐฯ ทำอะไรแล้วบ้าง เมื่อพลเมืองตนติดคุกรัสเซียเพิ่มขึ้น

ชาวอเมริกันที่ถูกจับกุมและคุมขังในรัสเซียมีจำนวนเพิ่มมากขึ้น ในจังหวะที่ความสัมพันธ์สหรัฐฯ - รัสเซีย ตกต่ำอย่างหนัก แม้มีบางคนที่ได้รับอิสรภาพ แต่หลายคนยังไม่เห็นสัญญาณว่าจะได้รับข่าวดี

เอพีรายงานว่า ที่ผ่านมาสหรัฐฯ กล่าวหาว่ารัสเซียจับประชาชนของตนไปเป็นตัวประกันเพื่อเจรจาต่อรองทางการเมือง ส่วนรัสเซียก็โต้แย้งว่าผู้ถูกจับทั้งหมดนั้นละเมิดกฎหมาย

ในวันศุกร์นี้จะครบรอบหนึ่งปีที่อีวาน เกิร์ชโควิช ผู้สื่อข่าวจาก The Wall Street Journal วัย 32 ปี ถูกทางการรัสเซียจับกุมในข้อหาเป็นสายลับอเมริกัน ขณะรายงานข่าวในเมืองเยคาทรินเบิร์ก รัฐบาลสหรัฐฯ และต้นสังกัดออกมาปฏิเสธข้อกล่าวหาดังกล่าว และทางการรัสเซียก็ไม่ได้เปิดเผยรายละเอียดหรือหลักฐานใด ๆ ปัจจุบันเขากำลังรอขึ้นศาลอยู่ในเรือนจำในกรุงมอสโก

นอกจากนี้ ในปี 2018 พอล วีแลน ผู้บริหารด้านความปลอดภัยจากรัฐมิชิแกน ถูกจับกุมในรัสเซียขณะเดินทางไปร่วมงานแต่งงานของเพื่อน และถูกสั่งจำคุก 18 ปีด้วยข้อหาเป็นจารชน โดยวีแลนยังยืนกรานว่าเป็นผู้บริสุทธิ์

รัฐบาลสหรัฐฯ ได้ประกาศให้วีแลนและเกิร์ชโควิชเป็นผู้ถูกคุมขังโดยมิชอบ ทำให้ชะตากรรมของทั้งสองอยู่ในการดูแลของผู้แทนพิเศษด้านกิจการตัวประกัน กระทรวงการต่างประเทศ ที่จะทำหน้าที่เจรจาให้เกิดการปล่อยตัว ทั้งนี้ การจะได้เป็นผู้ถูกคุมขังโดยมิชอบ จะต้องได้รับการยืนยันว่าเข้าเกณฑ์ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งรวมถึงการยืนยันได้ว่า บุคคลเหล่านั้นถูกจับไปเพียงเพราะมีสัญชาติสหรัฐฯ หรือถูกจับกุมไปเพื่อใช้เป็นเครื่องมือกดดันสหรัฐฯ

ในกรณีของเกิร์ชโควิช รัฐบาลสหรัฐฯ ประกาศให้เขาเข้าข่ายดังกล่าวภายในเวลาไม่ถึงสองสัปดาห์หลังเกิดเหตุ ซึ่งถือว่าเป็นการดำเนินการที่รวดเร็ว

นอกจากวีแลนและเกิร์ชโควิช ผู้ถูกจับกุมรายอื่นยังมี เทรวิส ลีค นักดนตรีชาวสหรัฐฯ ที่อาศัยในรัสเซียหลายปี และ มาร์ก โฟเกล ครูในกรุงมอสโก ที่ถูกจับกุมในคดียาเสพติด

นอกจากนั้นยังมีพลเมืองสองสัญชาติ อัลซู คูร์มาเชวา ที่ทำงานเป็นบรรณาธิการสื่อ Radio Free Europe ที่รัฐบาลสหรัฐฯ ให้การสนับสนุน ถูกจับในเมืองคาซานที่เป็นบ้านเกิดเมื่อเดือนตุลาคมปี 2023 หลังเธอเดินทางไปเยี่ยมแม่ที่แก่ชราและล้มป่วย เธอถูกดำเนินคดีในหลายข้อหา รวมถึงความผิดฐานไม่รายงานตัวเองว่าเป็นเจ้าหน้าที่ต่างชาติ และเผยแพร่ข้อมูลเท็จเกี่ยวกับกองทัพบก

ส่วนคเซเนีย คาวานา พลเมืองสองสัญชาติจากลอสแองเจลิส ก็ถูกจับขณะไปเยี่ยมครอบครัวในรัสเซียด้วยข้อหาล้มล้างการปกครอง ข้อมูลจากเพอร์วี ออทเดล องค์กรสิทธิ ระบุว่าความผิดของเธอเกิดจากการบริจาคเงิน 51 ดอลลาร์ให้องค์กรการกุศลในสหรัฐฯ ที่ช่วยเหลือยูเครน

เจรจาแลกเปลี่ยนนักโทษยังดำเนินต่อไป

ก่อนหน้านี้ทั้งสองประเทศเคยมีการแลกเปลี่ยนตัวนักโทษเมื่อปี 2022 ในกรณีของผู้ต้องขังที่มีชื่อเสียง ได้แก่การแลกตัวบริตนีย์ ไกรเนอร์ นักบาสเกตบอลหญิง ลีก WNBA ของสหรัฐฯ กับวิคเตอร์ บูท พ่อค้าอาวุธชาวรัสเซียที่รับโทษจองจำ 25 ปี และคอนสแตนติน ยาโรเชงโก นักบินที่ถูกจำคุก 20 ปีในสหรัฐฯ ข้อหาค้าโคเคน

เอพีรายงานว่า ยังไม่มีข้อมูลที่แน่ชัดว่าชาวอเมริกันถูกคุมขังในรัสเซียกี่คน เช่นเดียวกันกับผู้ต้องขังชาวรัสเซียในสหรัฐฯ ที่ทางการเครมลินอาจต้องการตัวและเจรจาแลกเปลี่ยนตัวนักโทษ

เมื่อเดือนธันวาคมที่ผ่านมา กระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ ระบุว่าได้จัดทำข้อเสนอให้ปล่อยตัวเกิร์ชโควิชและวีแลน แต่รัสเซียปฏิเสธ แม้เจ้าหน้าที่จะไม่ได้อธิบายรายละเอียดของข้อเสนอ แต่ที่ผ่านมา ทางการกรุงมอสโกได้ส่งสัญญาณว่าต้องการให้มีการปล่อยตัวตัววาดิม คราซิคอฟ ที่กำลังรับโทษจำคุกตลอดชีวิตในเยอรมนีในข้อหาสังหารอดีตนักรบแบ่งแยกดินแดนเชเชนที่ลี้ภัยอยู่ที่นั่น

ดิมิทรี เพสคอฟ โฆษกรัฐบาลรัสเซียกล่าวหลายครั้งว่า การติดต่อสื่อสารเพื่อแลกเปลี่ยนตัวนักโทษยังคงดำเนินต่อไป แต่จะต้อง “กระทำกันอย่างเงียบเชียบที่สุด”

นินา ครุชเชวา ศาสตราจารย์ด้านกิจการระหว่างประเทศจากมหาวิทยาลัย The New School นครนิวยอร์ก กล่าวว่าการแลกเปลี่ยนตัวนักโทษที่ผ่านมาในหน้าประวัติศาสตร์ จะมีความราบรื่นในช่วงที่ประเทศคู่เจรจามีความสัมพันธ์อันดี แต่ไม่ว่าอย่างไรก็ตาม สำหรับกรณีของรัสเซีย ชะตากรรมของผู้ถูกจองจำ “อยู่ในมือของปูตินเท่านั้น”

โรเจอร์ คาร์ลสเทน ผู้แทนพิเศษของประธานาธิบดีสหรัฐฯ ด้านกิจการตัวประกัน กล่าวในทางเดียวกันว่า “ข้อเท็จจริงก็คือรัสเซียเป็นผู้ถือกุญแจคุก” และกล่าวด้วยว่า “สหรัฐฯ ยังมีบทสนทนากับพันธมิตรและหุ้นส่วนว่าเราจะทำอะไรได้บ้างเกี่ยวกับอิสรภาพของอีวาน (เกิร์ชโควิช) และพอล (วีแลน)...สหรัฐฯ จะพยายามต่อไปจนกว่าเราจะนำอีวานและพอลกลับมาสู่บ้าน”

• ที่มา: เอพี