ในขณะที่การสู้รบด้วยอาวุธดำเนินไปที่ฉนวนกาซ่า แนวรบออนไลน์ก็เต็มไปด้วยการสร้างโฆษณาชวนเชื่อส่งไปยังผู้เล่นสื่อสังคมออนไลน์นับล้าน หนึ่งในนั้นคือการอ้างว่า ชาวปาเลสไตน์จัดฉากความสูญเสียจากการโจมตี หรือที่เรียกว่า “ปาลีวูด”
คำว่า “ปาลีวูด” คือการสมาสคำระหว่าง “ฮอลลีวูด” และ “ปาเลสไตน์” เป็นคำที่ผู้สนับสนุนอิสราเอลบนแพลตฟอร์ม X ใช้เพื่อสื่อว่ามีการจัดฉากความสูญเสียโดยชาวปาเลสไตน์ด้วยการนำคนมาแสดง เพื่อเอาชนะอิสราเอลในทางการประชาสัมพันธ์
เป็นเวลาหลายสัปดาห์ที่อิสราเอลโจมตีฉนวนกาซ่าด้วยการโจมตีทางอากาศและตามด้วยการบุกภาคพื้นดิน เพื่อตอบโต้การบุกสังหารชาวอิสราเอลจำนวน 1,400 ราย และจับคนราว 200 คนเป็นตัวประกันโดยฝีมือกลุ่มติดอาวุธฮามาส เมื่อ 7 ตุลาคมที่ผ่านมา
ข้อมูลจากกระทรวงสาธารณสุขกาซ่าที่อยู่ใต้การปกครองของกลุ่มฮามาส ระบุว่าการโจมตีทางอากาศอย่างหนักจากอิสราเอลได้คร่าชีวิตคนไปแล้วมากกว่า 8,000 คน ในจำนวนนั้นเป็นเด็ก 3,000 คน
อิสราเอลปฏิเสธโดยกล่าวว่ากลุ่มฮามาสกล่าวอ้างเกินจริง ไม่เพียงเท่านั้น ในประเด็นเดียวกันนี้ ยังมีโพสต์โซเชียลมีเดียที่ได้รับการแชร์เป็นจำนวนมาก ที่ระบุว่าภาพความโหดร้ายและการเสียชีวิตในบางที่เป็นการจัดฉาก
ยกตัวอย่างเช่น ผู้ใช้โซเชียลมีเดีย X ที่ได้รับเครื่องหมายรับรองสีฟ้า ชื่อบัญชี rose_k01 ที่มีผู้ติดตามมากกว่า 78,000 บัญชี ทวีตข้อความว่า “ปาลีวูดของปาเลสไตน์ใช้นักแสดงเด็กใกล้จะหมดแล้ว เด็กคนเดิมถูกช่วยชีวิตซ้ำไปซ้ำมา” พร้อมภาพเด็กหญิงรายหนึ่งที่ถูกช่วยเหลือโดยผู้ชายต่างรายกัน
อีกบัญชีที่ได้รับการรับรองจาก X คือ ivgiz ที่มีผู้ติดตาม 167,000 คน บัญชี แชร์ภาพเดียวกันพร้อมคำบรรยายเป็นภาษาฮีบรูที่แปลได้ว่า “เธอ (เด็ก) ถูกช่วยชีวิตขณะใส่เสื้อตัวเดียวกันไปกี่ครั้งแล้ว”
ภาพดังกล่าวรวมทั้งคำอธิบายในลักษณะคล้ายกัน ถูกเผยแพร่ซ้ำโดยผู้ใช้สื่อสังคมออนไลน์ที่ได้รับการรับรองใน X รวมทั้งแพลตฟอร์มอื่น ๆ แต่การตรวจสอบของ Polygraph ที่เป็นหน่วยตรวจสอบข่าวของ VOA พบว่าภาพดังกล่าวไม่เกี่ยวข้องกับกาซ่าแต่อย่างใด
ภาพดังกล่าวถูกถ่ายเมื่อ 27 สิงหาคม 2016 ที่ซีเรีย โดยอามีร์ อัล-ฮาลาบี ช่างภาพที่ถ่ายภาพให้กับสำนักข่าว AFP โดยแต่ละภาพถูกถ่ายในระยะเวลาห่างกันราว 80 วินาที ที่แสดงให้เห็นเด็กหญิงคนหนึ่งถูกช่วยชีวิตและส่งต่อให้กับผู้ชายสามคน
ชุดภาพนี้ไม่ได้เพิ่งถูกใช้สำหรับการบิดเบือนข้อมูลข่าวสารในสงครามครั้งนี้ เพราะทีมปฏิบัติการข้อมูลข่าวสารที่รัสเซียให้การสนับสนุน เคยใช้ภาพนี้กล่าวหากลุ่มอาสาสมัครหมวกขาวที่ปฏิบัติงานกู้ภัยในซีเรีย โดยหาว่ากลุ่มดังกล่าวจัดฉากวินาศกรรมขึ้น
เนื้อหาอื่น ๆ ที่ถูกแชร์โดยบัญชี X ที่ชื่อ rose_k01 และผู้ใช้งานรายอื่นในช่วงที่ผ่านมาไม่นานนี้เองก็มีเนื้อหาในทางเดียวกันที่สื่อว่าชาวปาเลสไตน์จัดฉากวิกฤตเพื่อทำสงครามข้อมูลข่าวสารกับอิสราเอล
อีกหนึ่งตัวอย่าง คือการกล่าวอ้างแบบผิด ๆ ด้วยการกล่าวอ้างว่าซาเลห์ อัลจาฟาราวี ชาวปาเลสไตน์ที่เผยแพร่เรื่องราวความขัดแย้งครั้งนี้ในบล็อกออนไลน์จัดฉากให้ตัวเองเข้ารับการรักษาพยาบาลหลังเกิดเหตุการทิ้งระเบิดโดยอิสราเอล
วิธีการสื่อสารถูกทำด้วยการนำวิดีโอสองชุดมารวมกันเพื่อเปรียบเทียบ โดยด้านขวา มีคนที่ถูกระบุว่าเป็นอัลจาฟาราวีเมื่อวานที่บนเตียงในโรงพยาบาล “เมื่อวาน” และด้านซ้ายมีภาพคนที่ถูกระบุว่าเป็นอัลจาฟาราวี “วันนี้” ทำการถ่ายวิดีโอตัวเองอยู่หน้าอาคารในกาซ่าโดยไม่มีอาการบาดเจ็บใด ๆ
การตรวจสอบของ Polygraph พบว่าคนในสองวิดีโอที่นำมารวมกันนั้น เป็นคนละคนกัน โดยคนที่นอนในโรงพยาบาล คือซาอีด ซานเด็ค ชายอายุ 16 ปีที่เสียขาไปหนึ่งข้างจากการถูกอิสราเอลโจมตีในค่ายผู้ลี้ภัยนูร์ ชามส์ เมื่อ 24 กรกฎาคม จากการรายงานของรอยเตอร์ ส่วนคนบันทึกวิดีโอตัวเองนั้น คืออัลจาฟาราวีตัวจริง
อีกกรณีหนึ่ง คือการนำวิดีโอของช่างแต่งหน้าชาวปาเลสไตน์ มาเรียม ซาลาห์ ที่กำลังทำเลือดและบาดแผลปลอมในกิจกรรมการอบรมแพทย์เมื่อปี 2017 ให้กับองค์กรการกุศลจากฝรั่งเศส Doctors of the World มาอธิบายว่าชาวปาเลสไตน์กำลังจัดฉากการสูญเสีย
Polygraph เคยรายงานไปก่อนหน้านี้แล้วว่าการนำภาพหรือวิดีโอเก่ามาใส่คำอธิบายให้เข้าใจผิด เป็นยุทธวิธีในการบิดเบือนข้อมูลข่าวสารในสงครามอิสราเอล-ฮามาส
ทาง Polygraph ได้บันทึกตัวอย่างไว้หลายกรณี ซึ่งรวมถึงการนำเนื้อหาจากสงครามในซีเรีย การทดสอบจรวดของกองทัพเรืออินเดีย และปฏิบัติการของกลุ่มติดอาวุธในฟิลิปปินส์ มาสื่อสารว่าเป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในสงครามอิสราเอล-ฮามาส
ไม่เพียงเท่านั้น บัญชีผู้ใช้งานที่ได้รับรองเครื่องหมายสีฟ้าจาก X ที่ใช้งานฟีเจอร์ X Premium เป็นประจำ ก็ใช้โซเชียลมีเดียในการกระจายการบิดเบือนข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับสงครามครั้งนี้ด้วย
การศึกษาเมื่อเดือนตุลาคม 2023 โดยบริษัทวิเคราะห์ข้อมูล NewsGuard พบว่าผู้ใช้งาน X ที่มีเครื่องหมายรับรองสีฟ้า มีส่วนเกี่ยวข้องกับเนื้อหาที่เป็นเท็จ และข้อกล่าวหาที่ไม่มีหลักฐานยืนยันที่ได้รับการเผยแพร่จำนวนมาก (ไวรัล) ถึง 74% ในช่วงสัปดาห์แรกของสงครามอิสราเอล-ฮามาส
- ที่มา: ฝ่าย Polygraph VOA
