ตรวจสอบข่าว: 'ไอโฟน 15' วางขายในรัสเซีย แม้มีการลงโทษทางเศรษฐกิจอยู่ จริงหรือไม่?

เมื่อวันที่ 21 กันยายนที่ผ่านมา สื่อต่าง ๆ ในรัสเซียรายงานว่า บริษัท MTS ซึ่งเป็นผู้ให้บริการธุรกิจสื่อสารรายใหญ่ที่สุดของประเทศ จัดงานเปิดตัวโทรศัพท์ไอโฟน 15 ใหม่ล่าสุดที่ร้านค้าหลักของตนในกรุงมอสโก โดยกิจกรรมนี้เกิดขึ้นเพียง 1 วันก่อนที่จะมีการเปิดจำหน่ายโทรศัพท์สมาร์ทโฟนรุ่นนี้ทั่วโลก

บริษัท MTS (ย่อมาจาก Mobile TeleSystems) ดำเนินธุรกิจในรัสเซีย เบลารุสและอาร์เมเนีย ในฐานะผู้ให้บริการโทรคมนาคมสำหรับลูกค้าราว 80 ล้านคน

เมื่อเดือนกรกฎาคมปี 2022 คณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์สหรัฐฯ (SEC) ถอดชื่อบริษัท MTS ออกจากตลาดหลักทรัพย์นิวยอร์กเนื่องจากมาตรการลงโทษทางเศรษฐกิจต่อรัสเซียของสหรัฐฯ

อย่างไรก็ดี สื่อ Lenta.ru ซึ่งเป็นหนังสือพิมพ์ออนไลน์กระแสหลักที่มีรัฐบาลมอสโกเป็นเจ้าของผ่านบริษัทในเครือของธนาคาร Sberbank ของรัฐ รายงานว่า:

“MTS คือบริษัทแห่งแรกในรัสเซียที่นำเสนอไอโฟน 15 โปรแมกซ์ ที่ร้านค้าหลัก (flagship store) ของตน หนึ่งวันก่อนที่จะมีการเริ่มเปิดจำหน่ายทั่วโลก ... ที่งานเปิดตัวของ MTS นั้น ผู้ที่เข้ามาร่วมงานในร้านสามารถทดลองผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ และรับคำแนะนำอย่างละเอียดต่าง ๆ ได้ด้วย”

นี่เป็นความจริง

MTS จัดงานเปิดตัวโทรศัพท์ไอโฟน 15 เมื่อวันที่ 21 กันยายน และผู้สื่อข่าวจาก RBC Daily ซึ่งเป็นหนังสือพิมพ์ธุรกิจรายวันรายงานข่าวนี้จาก “ร้านค้าหลักในกรุงมอสโก” ของ MTS

บริษัทแห่งนี้ยังนำเสนอตัวเลือกทุกรุ่นของไอโฟน 15 ทางเว็บไซต์ของตน สำหรับผู้ที่สนใจสั่งซื้อทางออนไลน์โดยชำระเป็นเงินสด หรือผ่านระบบเงินกู้ของบริษัท ขณะที่ ราคาจำหน่ายนั้นมีตั้งแต่ 125,000 รูเบิล ไปจนถึง 170,000 รูเบิล ซึ่งเมื่อคิดตามอัตราแลกเปลี่ยนกลับมาเป็นสกุลเงินดอลลาร์สหรัฐฯ แล้วก็จะได้ราคาพอ ๆ กับที่จำหน่ายในสหรัฐฯ

ทั้งนี้ เมื่อวันที่ 1 มีนาคมปี 2022 บริษัทแอปเปิลประกาศการพักการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ทุกประเภทและการให้บริการทุกอย่างของตนในรัสเซีย เช่นเดียวกับบริษัทสัญชาติตะวันตกอีกกว่าพันแห่งที่ตัดสินใจดำเนินการดังกล่าวเพื่อแสดงจุดยืนตอบโต้การรุกรานยูเครนของรัสเซีย นอกจากนั้น แอปเปิลยังหยุดพัฒนาแอปพลิเคชันให้กับสื่อ RT News และ Sputnik News ซึ่งเป็นของรัฐบาลมอสโก สำหรับผู้ใช้งานนอกรัสเซียให้ดาวน์โหลดด้วย

แล้ว ผลิตภัณฑ์ชื่อดังใหม่ล่าสุดจากยักษ์ใหญ่ของธุรกิจไฮเทคจากสหรัฐฯ ไปเปิดตัวในตลาดรัสเซียได้ ก่อนที่จะมีการจำหน่ายทั่วโลกได้อย่างไร

นั่นเป็นเพราะสิ่งที่เรียกว่า “การนำเข้าซ้อน” (parallel import) ที่รัฐบาลรัสเซียนำมาใช้ตั้งแต่เดือนมีนาคมปี 2022 เพื่อเลี่ยงผลของมาตรการลงโทษที่ทำให้เกิดการขาดแคลนสินค้าในตลาดภายในประเทศ

ระบบดังกล่าว ซึ่งถูกสั่งห้ามในรัสเซียระหว่างปี 2002 และ 2022 เปิดทางให้มีการนำสินค้าบางอย่างเข้าประเทศผ่านประเทศที่ 3 โดยไม่ต้องได้รับอนุญาตจากผู้ถือลิขสิทธิ์

ในเดือนเมษายนปี 2022 กระทรวงอุตสาหกรรมและการค้ารัสเซียเปิดเผยรายชื่อกลุ่มสินค้าและแบรนด์ที่เปิดทางให้มีการนำเข้ามาได้โดยไม่ต้องมีการอนุญาตจากผู้ถือลิขสิทธิ์ โดยรวมความถึงสินค้าอิเล็กทรอนิกส์ต่าง ๆ โทรศัพท์มือถือของแอปเปิล เฟอร์นิเจอร์ นาฬิกา รถยนต์ เรือ อุปกรณ์ทำความร้อน อาวุธ กระสุน และเครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์

และเมื่อวันที่ 8 กันยายนปี 2022 เดนิส แมนตูรอฟ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรมและการค้ารัสเซียบอกกับสื่อ RIA Novosti ว่า ไอโฟน 14 ซึ่งบริษัทแอปเปิลเพิ่งเปิดตัวไปเมื่อวันก่อนหน้า จะมีจำหน่ายในรัสเซียภายใต้โครงการนำเข้าซ้อนด้วย:

"ทำไมจะไม่ทำอย่างนั้นล่ะ ถ้าผู้บริโภคต้องการจะซื้อโทรศัพท์พวกนั้น ก็เชิญตามสบาย มีโอกาสทำได้อยู่แล้ว”

และเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา กระทรวงพาณิชย์สหรัฐฯ ทำการตอบโต้ “การเดินหน้ารุกรานยูเครน” ของรัสเซีย ด้วยการขยายขอบข่ายมาตรการจำกัดการส่งออกไปยังรัสเซีย ให้ครอบคลุม “สินค้าฟุ่มเฟือย” 276 รายการ ซึ่งมีผลห้ามการส่งออกโทรศัพท์สมาร์ทโฟนที่มีราคาสูงกว่า 300 ดอลลาร์ไปยังรัสเซียด้วย

อย่างไรก็ดี การเปิดจำหน่ายโทรศัพท์ไอโฟนในรัสเซียก็ยังเดินหน้าได้ต่อไป

รายงานข่าวจากหนังสือพิมพ์ธุรกิจ Vedomosti ของรัสเซียระบุว่า ณ สิ้นไตรมาสที่ 2 ของปี 2023 นั้น มีการนำเข้าโทรศัพท์ไอโฟนเข้ามาถึง 1.1 ล้านเครื่องแล้ว ซึ่งเป็นตัวเลขที่สูงกว่าช่วงเดียวกันในปี 2022 ถึง 15% แต่ก็ต่ำกว่าตัวเลขของช่วงเดียวกันของปี 2021 ถึงครึ่งหนึ่งอยู่ดี

และเมื่อวันที่ 12 กันยายนที่ผ่านมา เว็บไซต์ข่าว Arabian Gulf Business Insight (AGBI) ซึ่งมีสำนักงานใหญ่อยู่ที่กรุงลอนดอน รายงานว่า บริษัท MTS และร้านค้าออนไลน์ต่าง ๆ ของรัสเซียได้เริ่มคำสั่งซื้อล่วงหน้า (pre-order) สำหรับโทรศัพท์ไอโฟน 15 กันแล้ว

AGBI ยังอ้างคำพูดของ อิลยา ชาติลิน ซึ่งเป็นนักวิเคราะห์ด้านโทรคมนาคมของรัสเซีย ที่ว่า สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์และฮ่องกง คือ “ตลาดนำเข้าซ้อนขนาดใหญ่” สำหรับไอโฟนที่นำส่งให้กับรัสเซีย และโทรศัพท์สมาร์ทโฟนที่ว่านี้ก็ถูกส่งมายังรัสเซีย “ในปริมาณมาก ๆ” ด้วย

และในกิจกรรมเปิดตัวไอโฟน 15 ที่กรุงมอสโกเมื่อวันที่ 21 กันยายนนั้น ตัวแทนของ MTS กล่าวด้วยว่า โทรศัพท์สมาร์ทโฟนรุ่นใหม่จะมาถึงรัสเซียจากสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ จีนและ “บางประเทศอื่น ๆ” ตามการรายงานในเว็บไซต์สื่อ RBC

ฝ่าย Polygraph ติดต่อขอความเห็นเรื่องนี้จากบริษัทแอปเปิล แต่ไม่ได้รับการตอบกลับก่อนจัดพิมพ์รายงานข่าวนี้

• ที่มา: ฝ่าย Polygraph วีโอเอ