ความสัมพันธ์ ‘แคนาดา-จีน’ ตึงเครียด กรณีข้อกล่าวหาข่มขู่นักการเมือง

กระทรวงการต่างประเทศจีนออกมาแสดงจุดยืนประท้วงแคนาดาอย่างเกรี้ยวกราดในวันศุกร์ หลังมีการเปิดเผยรายงานข่าวกรองของรัฐบาลแคนาดาที่ระบุว่า นักการทูตจีนทำการข่มขู่สมาชิกรัฐสภาแคนาดารายหนึ่งที่วิพากษ์วิจารณ์กรุงปักกิ่ง

ท่าทีโกรธเกรี้ยวของจีนนี้มีออกมาหลัง เมลานี โจลี รัฐมนตรีต่างประเทศแคนาดา เรียกตัว ฉง เพ่ยหวู ทูตจีนประจำแคนาดา เข้าพบ พร้อมเอ่ยปากว่า กำลังพิจารณาจะขับทูตรายนี้กลับจีนด้วย

รายงานที่เป็นต้นเหตุของเรื่องราวในครั้งนี้เป็นผลงานของหน่วยงานข่าวกรองด้านความมั่นคงของแคนาดา (Canadian Security Intelligence Service – CSIS) ซึ่งปรากฏอยู่ในบทความบทหนึ่งในหนังสือพิมพ์ Globe and Mail ของแคนาดาในสัปดาห์นี้ และมีส่วนที่ระบุว่า ไมเคิล ชง นักการเมืองฝ่ายค้านของแคนดาและญาติของเขาในฮ่องกงตกเป็นเป้าการข่มขู่ หลัง ชง วิพากษ์วิจารณ์การดูแลชนกลุ่มน้อยอุยกูร์ของรัฐบาลจีน โดยมีการอ้างด้วยว่า นักการทูตจีนที่ประจำอยู่ที่นครโตรอนโต เป็นผู้ทำการข่มขู่ที่ว่า

นอกจากนั้น รายงานนี้ยังกล่าวด้วยว่า รัฐบาลกรุงปักกิ่งเคยพยายามใช้อิทธิพลเปลี่ยนแปลงผลการเลือกตั้งทั่วไปแคนาดาในปี ค.ศ. 2019 ด้วย

รมต.โจลี กล่าวต่อหน้าที่ประชุมรัฐสภาแคนาดาในวันพฤหัสบดีว่า การแทรกแซงดังที่มีการระบุในรายงานข่าวกรองนี้เป็นสิ่งที่รัฐบาลไม่ควรต้องทนรับ และรับรองต่อหน้าสมาชิกรัฐสภาว่า จะต้องมีการลงมือจัดการกับเรื่องนี้ ซึ่งรวมถึงความน่าจะเป็นของการขับนักการทูตจีนออกนอกประเทศด้วย

และในการแถลงข่าวประจำวันในวันศุกร์ เหมา หนิง โฆษกกระทรวงต่างประเทศจีน เรียกคำกล่าวหาในรายงานข่าวกรองแคนาดา “ไร้สาระสิ้นดี” “ใส่ร้ายโดยไม่มีมูล” และ “ป้ายสี” โดยเปิดเผยด้วยว่า ทูตจีนที่ถูกกระทรวงต่างประเทศแคนาดาเรียกตัวเข้าพบยื่นเรื่องคัดค้านอย่างแข็งขันแล้วด้วย

เมื่อวันพุธที่ผ่านมา นายกรัฐมนตรีจัสติน ทรูโด ยอมรับว่า เพิ่งได้รับทราบเกี่ยวกับกรณีของ ส.ส.ชงและครอบครัวจากรายงานของหนังสือพิมพ์ Globe and Mail และได้ติดต่อไปยังหน่วยงาน CSIS เพื่อขอรายละเอียด แต่ได้รับการตอบกลับว่า ข้อมูลเรื่องนี้ไม่มีมากพอที่จะถึงเกณฑ์ส่งต่อให้นายกฯ ได้

รายงานข่าวระบุว่า CSIS ได้ให้ข้อมูลในเรื่องนี้กับ ส.ส.ชง ในปี ค.ศ. 2021 แต่เจ้าตัวบอกว่า ไม่ได้รับทราบเกี่ยวกับการข่มขู่ตนหรือครอบครัว จนกระทั่งเห็นบทความในหนังสือพิมพ์ดังกล่าว

แต่ในที่ประชุมสภาแคนาดาในวันพฤหัสบดี สมาชิกพรรคเสรีนิยมของนายกฯ ทรูโด ยืนยันว่า ส.ส.ชง ซึ่งเป็นสมาชิกพรรคอนุรักษ์นิยม รับรู้เกี่ยวกับเนื้อหาในรายงานนี้มาสักพักแล้ว

ทั้งนี้ ความสัมพันธ์ระหว่างแคนาดาและจีนอยู่ในภาวะตึงเครียดในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา หลังเจ้าหน้าที่แคนาดาจับกุมตัว เมิ่ง ว่านโจว ผู้บริหารบริษัท หัวเหว่ย ในปี ค.ศ. 2018 ตามหมายจับของสหรัฐฯ ในคดีที่นักธุรกิจจีนรายนี้ถูกกล่าวหาว่า พัวพันกับการทำข้อตกลงธุรกิจกับอิหร่าน ตามมาด้วยการที่จีนจับกุมตัว ไมเคิล โคฟริก อดีตนักการทูตแคนาดา และ ไมเคิล สเปเวอร์ นักธุรกิจชาวแคนาดา ในข้อหาจารกรรมข้อมูลรัฐ และคุมขังทั้งสองเป็นเวลาเกือบ 3 ปี ก่อนทั้งคู่จะได้รับการปล่อยตัวเป็นอิสระในปี ค.ศ. 2021

• ข้อมูลบางส่วนมาจาก เอพี รอยเตอร์และเอเอฟพี