ปธน. บารัค โอบาม่า กล่าวในพิธีเปิดการประชุมอาเซียน – สหรัฐฯ ว่าอาเซียนคือศูนย์กลางของสันติภาพและความมั่นคงในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเป็นเวทีการเจรจาที่ทรงความสำคัญ ในการหารือกฎเกณฑ์และบรรทัดฐานระหว่างประเทศ และหาวิธิจัดการความขัดแย้งต่างๆอย่างสันติ และอยู่ภายใต้กรอบกฎหมาย
ปธน. โอบาม่า ระบุด้วยว่าสหรัฐฯ และอาเซียน ได้ร่วมจัดทำโครงการใหม่ที่ชื่อว่า US - ASEAN Connect เพื่อเพิ่มความร่วมมือระหว่างสองฝ่ายในด้านต่างๆด้วย
สำหรับการประชุมอาเซียน – สหรัฐฯ ในวันที่สอง มุ่งเน้นไปที่การเจรจาในหลายประเด็น ตั้งแต่เรื่องการเพิ่มความร่วมมือด้านการค้าและการลงทุน ข้อตกลงการค้า Trans – Pacific Partnership (TPP) การต่อต้านแนวคิดแห่งความรุนแรง สิทธิมนุษยชน ไปจนถึงข้อพิพาทในทะเลจีนใต้ ซึ่งรวมถึงเรื่องที่จีนเพิ่มกิจกรรมทางทหารในทะเลจีนใต้ในช่วงที่ผ่านมา
ประเด็นทะเลจีนใต้
ทำเนียบขาวระบุว่า ปธน. โอบาม่า ได้เน้นย้ำจุดยืนของสหรัฐฯ ที่มีต่อการขยายอิทธิพลทางทหารของจีนในทะเลจีนใต้ และเรียกร้องให้ทุกฝ่ายผ่อนคลายความตึงเครียดในเรื่องนี้ ซึ่งถือเป็นประเด็นอ่อนไหวสำหรับสมาคมอาเซียน เนื่องจากมีบางประเทศที่มีความขัดแย้งกับจีนโดยตรง บางประเทศยินดีต้อนรับสหรัฐฯ ให้เข้ามาคานอำนาจจีน และบางประเทศที่เอนเอียงไปทางรัฐบาลกรุงปักกิ่ง
อย่างไรก็ตาม สหรัฐฯ ยืนยันว่าจะปฏิบัติตามกฎหมายทางทะเลของสหประชาชาติ ว่าด้วยเสรีภาพในการเดินเรือในพื้นที่ทับซ้อนดังกล่าว
การตอบสนองต่อเกาหลีเหนือ
ในส่วนที่เกี่ยวกับเกาหลีเหนือ ผู้นำสหรัฐฯและอาเซียนต่างเห็นว่าจีนมีบทบาทสำคัญในการกดดันเกาหลีเหนือให้ยุติการกระทำที่ยั่วยุ รวมถึงการทดสอบอาวุธนิวเคลียร์และจรวดขีปนาวุธเมื่อเร็วๆนี้
เศรษฐกิจและการลงทุน
ในด้านเศรษฐกิจ อาเซียน 10 ประเทศมีขนาดเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับ 7 ของโลก และอันดับสามของเอเชีย ด้วยมูลค่า GDP ราว 2 ล้านล้าน 4 แสนล้านดอลล่าร์
ปริมาณการค้าระหว่างสหรัฐฯ กับอาเซียน เพิ่มขึ้น 55% ในช่วง 7 ปีที่ผ่านมา ปัจจุบันอาเซียนคือคู่ค้าอันดับ 4 ของสหรัฐฯ โดยการส่งออกสินค้าของสหรัฐฯ ไปยังอาเซียนนั้น ช่วยสร้างงานในอเมริกากว่า 5 แสนตำแหน่ง ขณะที่การลงทุนของสหรัฐฯ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ก็ได้ช่วยสร้างรายได้มากมาย ทำให้ชนชั้นกลางในอาเซียนขยายตัว
การประชุมอาเซียน – สหรัฐฯ วาระพิเศษนี้ มีขึ้นที่ Sunnylands Resort ในเมืองตากอากาศ Rancho Mirage ซึ่งบรรยากาศการประชุมเป็นไปผ่อนคลาย ไม่เป็นทางการ ซึ่งทางทำเนียบขาวบอกว่าการสร้างบรรยากาศสบายๆนี้ ก็เพื่อให้บรรดาผู้นำที่ร่วมประชุม สามารถพูดคุยเจรจาได้อย่างเปิดอกมากขึ้น
(ผู้สื่อข่าว Mary Alice Salinas ส่งรายงานมาจากเมือง Rancho Mirage รัฐแคลิฟอร์เนีย / ทรงพจน์ สุภาผล เรียบเรียง)
