ประเทศในเอเชียกลาง 5 ประเทศมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับรัสเซียทั้งทางประวัติศาสตร์ เศรษฐกิจและการเมือง
ก่อนการสิ้นสุดสงครามเย็น อุซเบกิสถาน คาซัคสถาน คีร์กิซสถาน ทาจิกีสถาน และเติร์กเมนิสถาน เป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียต
ความเชื่อมโยงนี้มีส่วนส่งผลให้คนในภูมิภาคเอเชียกลางเข้าไปทำงานในรัสเซีย และส่งเงินกลับมาที่ประเทศบ้านเกิด โดยธนาคารโลกเปิดเผยรายงานเมื่อเดือนมีนาคมว่า ในบางกรณี จำนวนเงินที่คนจากเอเชียกลางที่มีรายได้ในรัสเซียโอนกลับมาที่ประเทศบ้านเกิด อาจเทียบเท่าหรือมากกว่ามูลค่าการส่งออกสินค้าและบริการของประเทศเหล่านั้น
อย่างไรก็ตาม สงครามในยูเครนจากการรุกรานของรัสเซียนำมาซึ่งมาตรการลงโทษจากนานาชาติต่อเศรษฐกิจรัสเซีย
เจนนิเฟอร์ บริค เมอร์ทาซาชวิลี หัวหน้าศูนย์ Center for Governance and Markets ที่มหาวิทยาลัยพิตส์เบิร์กที่สหรัฐฯ กล่าวว่า ความอ่อนแอลงของรัสเซียเปิดประตูให้จีนมีบทบาทมากขึ้นในภูมิภาคนี้
ในวันอังคารสัปดาห์ที่แล้ว ซึ่งครบรอบ 3 เดือนของสงครามในยูเครน ทางการจีนประกาศความช่วยเหลือ “แบบให้เปล่า” มูลค่า 37 ล้าน 5 เเสนดอลลาร์ ให้แก่อุซเบกิสถาน สำหรับ “โครงการที่มีความสำคัญทางสังคมร่วมกัน” ตามแถลงการณ์ของรัฐบาลอุซเบกิสถาน
นอกจากจีนแล้ว สหรัฐฯ ขับเคลื่อนนโยบายทางการทูตในภูมิภาคนี้มากขึ้นเช่นกัน
เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม ผู้ช่วยรัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ ฝ่ายเอเชียใต้และเอเชียกลาง โดนัลด์ ลู นำคณะผู้แทนสหรัฐฯ เดินทางเยือนภูมิภาคนี้เป็นเวลา 5 วัน โดยมีกำหนดเดินทางไป อุซเบกิสถาน คาซัคสถาน คีร์กิซสถาน และทาจิกีสถาน
กระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ กล่าวว่า จุดมุ่งหมายของการเดินทางครั้งนี้ คือการ “สร้างความแข็งแกร่งขึ้นให้กับความสัมพันธ์ของอเมริกาในภูมิภาคนี้ และผลักดันการทำงานร่วมกันให้ภูมิภาคเอเชียกลางมีความเชื่อมต่อกันมากขึ้น รวมทั้งให้มีความมั่นคงและมั่งคั่งเพิ่มขึ้น”
และในเดือนที่แล้วเช่นกัน รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ แอนโทนี บลิงเคนพบกันกับรัฐมนตรีต่างประเทศคาซัคสถานที่กรุงวอชิงตัน
กระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ กล่าวในแถลงการณ์ว่า ที่การพบกันครั้งนี้ รัฐมนตรีบลิงเคนยืนยันความมุ่งมั่นของสหรัฐฯ ในการลดผลกระทบต่อพันธมิตรและหุ้นส่วนของอเมริกา ซึ่งรวมถึงคาซัคสถาน จากมาตรการลงโทษทางเศรษฐกิจที่มีต่อรัสเซีย
นักวิจัยอาวุโส ราเฟลโล พันทุสซี่ แห่งสถาบัน S. Rajaratnam School of International Studies ที่สิงคโปร์กล่าวว่า รัสเซียถูกคาดหมายว่าจะมีอิทธิพลน้อยลงในเอเชียกลาง แต่ก็น่าจะยังคงเป็นประเทศที่มีความสำคัญในภูมิภาคอยู่หากพิจารณาถึงพื้นฐานความเชื่อมโยงกัน
ผู้เชี่ยวชาญผู้นี้ ที่เขียนหนังสือเรื่อง “Sinostan: China’s Inadvertent Empire” กล่าวว่า ประเทศเอเชียกลางมักมีความคลางแคลงใจต่อรัสเซียตลอดมา และสถานการณ์จะเลวร้ายลงจากนี้
ในช่วงต้นสงครามในยูเครน ประธานาธิบดีวลาดิเมียร์ ปูตินของรัสเซียต้องการให้ผู้นำประเทศเอเชียกลางแสดงการสนับสนุนการบุกยูเครน แต่ผู้นำประเทศเหล่านี้แสดงท่าทีอย่างระมัดระวังโดยมิได้สนับสนุนหรือประณามการรุกรานครั้งนี้
และแม้ว่าจีนจะขยายบทบาทางเศรษฐกิจในเอเชียกลาง แต่เมอร์ทาซาชวิลี หัวหน้าศูนย์ Center for Governance and Markets ที่มหาวิทยาลัยพิตส์เบิร์กกล่าวว่า รัฐบาลปักกิ่งมีข้อจำกัดในการขยายอิทธิพลในภูมิภาคนี้
เธอกล่าวว่า เหตุผลประการสำคัญมาจากการปฏิบัติต่อชาวอุยกูร์ในมลฑลซินเจียงโดยรัฐบาลจีน ซึ่งภูมิภาคเอเชียกลางมีความเชื่อมโยงทางวัฒนธรรม ศาสนาและชาติพันธุ์ใกล้ชิดกับชาวอุยกูร์
ทั้งนี้ สหรัฐฯ ประณามจีนว่า ปราบปรามชนกลุ่มน้อยอุยกูร์ด้วยมาตรการที่รุนแรง ขณะที่ รัฐบาลปักกิ่งปฏิเสธข้อกล่าวหาดังกล่าว
- ที่มา: วีโอเอ
