หากพูดถึงอาหารดังประจำสหราชอาณาจักร หลาย ๆ คนคงนึกถึง ‘ฟิชแอนด์ชิปส์’ ปลาชุบแป้งทอดร้อน ๆ คู่กับเฟรนช์ฟรายส์ แต่ปัจจุบัน เมนูเก่าแก่กว่า 160 ปีนี้อาจมาถึงจุดอวสานสำหรับวัฒนธรรมการกินของอังกฤษได้เนื่องจากวัตถุดิบที่ต้องใช้เพื่อรังสรรค์อาหารจานดังกล่าวแพงขึ้นมาก
ข้าวของที่แพงขึ้นในปัจจุบันบวกกับเศรษฐกิจในสหราชอาณาจักรที่ไม่สู้ดีนักอาจทำให้วัฒนธรรมการกินเมนูเด็ดประจำชาติอย่าง ‘ฟิชแอนด์ชิปส์’ หายไปได้ บริษัทที่เชี่ยวชาญเรื่องการล้มละลาย Company Debt ระบุว่า ขณะนี้ ร้านขาย ‘ฟิชแอนด์ชิปส์’ ราว 33% อาจต้องยกเลิกกิจการภายในปีนี้
บอลลี่ ซิงห์ เจ้าของร้านปลาทอด Hooked Fish and Chips ที่ตั้งอยู่ในย่านตะวันตกของกรุงลอนดอน กล่าวกับสำนักข่าวรอยเตอร์ถึงอุปสรรคต่าง ๆ ที่ธุรกิจของเขาเผชิญ เพื่อให้ชาวอังกฤษสามารถทานเมนูที่อยู่คู่กับวัฒนธรรมมาช้านานต่อไปได้ว่า "ราคาปลาแพงขึ้นมาก น้ำมันก็แพงขึ้นหลายเท่า และทุกอย่างที่เราใช้ทั้งหมดแพงขึ้น”
บริษัทที่เชี่ยวชาญเรื่องการล้มละลาย Company Debt เสริมว่า ภายในเวลาหนึ่งปี ราคาปลาคอดและแฮดด็อกซึ่งเป็นปลาสองสายพันธุ์หลักที่ชาวอังกฤษชื่นชอบแพงขึ้นถึง 75% ราคาน้ำมันดอกทานตะวันแพงขึ้น 60% และแป้งที่นำมาใช้ทอดปลาก็ปรับขึ้นเช่นกันถึง 40%
ซิงห์ เป็นหนึ่งในผู้ประกอบการร้านปลาทอดหลายพันคนทั่วสหราชอาณาจักรที่กำลังพยายามดำเนินกิจการต่อภายใต้ราคาสินค้าปรับตัวสูงขึ้น ที่มีผลมาจากสามปัจจัยหลัก ได้แก่ สงครามในยูเครน การระบาดของโควิด และการถอนตัวของสหราชาณาจักรออกจากสหภาพยุโรป (Brexit)
ในขณะนี้ ราคาของปลาคอดเสิร์ฟคู่กับเฟรนช์ฟรายส์ที่ร้านของซิงห์อยู่ที่ 9.5 ปอนด์ หรือประมาณ 400 บาท ซึ่งเพิ่มขึ้นจากราคาเดิมเมื่อปีที่ผ่านมาที่อยู่เพียงแค่ 7.95 ปอนด์ หรือประมาณ 342 บาท ทั้งนี้ ซิงห์กล่าวว่า หากเขาขึ้นราคาในรูปแบบที่ผู้บริโภคจำต้องแบกรับภาระของวัตถุดิบที่แพงขึ้นทั้งหมด ราคาเต็มของเมนูนี้จะสูงเกือบ 477 บาทเลยทีเดียว ดังนั้น การปรับราคาขึ้นให้อยู่ในระดับที่พอเหมาะและจับต้องได้เมื่อเทียบกับร้านอาหารอื่น ๆ นั้นจึงเป็นเรื่องที่ท้าทายอย่างยิ่ง
พอลล่า วิลเลียมส์ ลูกค้าวัย 66 ปีรายหนึ่ง ในเมืองสวาเนจของอังกฤษที่ต้องใช้เงินด้วยความระมัดระวังเพราะกำลังเผชิญกับผลกระทบของเงินเฟ้อและค่าครองชีพที่สูงขึ้น กล่าวกับรอยเตอร์ว่า “แม้ว่าตอนนี้การซื้อปลาทอดหนึ่งที่ให้ตัวเองยังเป็นอะไรที่พอรับไหว แต่เมื่อมาคิดดูแล้วนั่นคือราคาเมนูปลาทอดที่สูงถึง 11 ปอนด์ หรือ 473 บาท ต่อจานเลยทีเดียว ถ้าวันไหนพาเพื่อนมาทานพร้อมกันห้าถึงหกคน ราคาเมนูฟิชแอนด์ชิปส์ของทุกคนรวมกัน คงจะแพงกว่าไปกินที่ภัตตาคารเสียอีก”
เมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมา อัตราเงินเฟ้อของอังกฤษพุ่งสูงถึง 9% ซึ่งนับว่าสูงที่สุดในรอบสี่สิบปีและสูงกว่าบรรดาประเทศอื่น ๆ ในกลุ่ม G-7 ทั้งหมด สำนักข่าวรอยเตอร์ชี้ว่า ส่วนหนึ่งของปรากฏการณ์ข้างต้นเกิดขึ้นหลังจาก Brexit ดูได้จากจำนวนการจับปลาคอดที่อังกฤษสามารถทำได้ลดลงถึง 40% เมื่อเทียบกับตอนก่อนที่จะประกาศออกจากอียู
อีกปัจจัยหนึ่ง มาจากการรุกรานยูเครนโดยรัสเซีย เพราะปลาคอดและแฮดด็อกซึ่งเป็นปลาสองชนิดหลักที่นำมาชุปแป้งทอดนั้น ส่วนใหญ่นำเข้ามาจากทะเลแบเร็นตส์ที่อยู่ทางตอนเหนือของประเทศนอร์เวย์และรัสเซีย ภาวะสงครามจึงก่อให้เกิดความไม่แน่นอนในเรื่องการส่งออกปลาไปขายยังต่างประเทศ
นอกจากนี้ ราคาน้ำมันที่ปรับตัวสูงขึ้น ทั้งน้ำมันสำหรับยานยนต์ที่ส่วนใหญ่รัสเซียเป็นผู้ส่งออก และราคาน้ำมันดอกทานตะวันที่ใช้ในครัวเรือน ซึ่งยูเครนเป็นผู้ผลิตรายใหญ่ก็สูงขึ้นมากด้วย ซ้ำค่าปุ๋ยและราคาแป้งที่นำมาใช้ชุบปลาทอดก็แพงตามขึ้นไปอีก สิ่งเหล่านี้นั้นล้วนทำให้การออกไปจับปลาและการทอดปลามีต้นทุนที่เพิ่มขึ้นนั่นเอง
และเมื่อเดือนมีนาคมที่ผ่านมา รัฐบาลอังกฤษตอบโต้การรุกรานยูเครนของรัสเซีย ด้วยการใช้มาตรการลงโทษทางเศรษฐกิจ ที่ระบุว่า ปลาเนื้อขาวที่นำเข้าจากรัสเซียอาจโดนภาษีนำเข้าสูงถึง 35% แต่ในขณะนี้การปรับขึ้นภาษีดังกล่าวยังไม่มีการบังคับใช้จริง
โฆษกกรมสิ่งแวดล้อม อาหารและวัฒนธรรมชนบทแห่งสหราชาณาจักร ชี้แจงว่า ขณะนี้ “รัฐบาลกำลังประสานงานอย่างใกล้ชิดกับองค์กรต่าง ๆ รวมถึง สมาคมผู้ประกอบการธุรกิจเกี่ยวกับปลาทอดระดับประเทศ เพื่อแก้ไขปัญหาและอุปสรรคต่าง ๆ” ซึ่ง แอนดรูว์ ครูก ประธานของสมาคมข้างต้นระบุว่า วิกฤตครั้งนี้ถือเป็นวิกฤตที่ร้ายแรงที่สุด เพราะผู้ประกอบการจำนวนมากได้ร้องเรียนกับสมาคมทุกวันว่าพวกเขากังวลว่าอาจจำต้องปิดกิจการในอนาคต
แมลคัม เพเตริค ช่างก่อสร้างในเมืองสวาเนจวัย 73 ปี แสดงความกังวลเช่นกันในฐานะลูกค้า เขากล่าวว่า ปรากฎการณ์ราคาฟิชแอนด์ชิปส์พุ่งสูง อาจหมายถึงจุดจบของวัฒนธรรมอาหารของอังกฤษ ที่ผู้คนมากมายรวมทั้งตัวเขาคุ้นเคยและรับประทานมาตั้งแต่เด็กวัยเยาว์
เพเตริค ทิ้งท้ายว่า "ตอนที่ผมเป็นหนุ่ม ‘ฟิชแอนด์ชิปส์’ ถือว่าเป็นอาหารราคาถูกที่คนรายได้น้อยเข้าถึงได้ แต่ตอนนี้ แค่สั่ง ‘ฟิชแอนด์ชิปส์’ สองจาน ราคาก็ปาไปถึง 23 ปอนด์หรือ 988 บาทแล้ว แล้วอย่างนี้ ครอบครัวไหนจะมีกำลังพอที่ซื้อบ้าง?
- ที่มา: รอยเตอร์